Tài nguyên là một phần quan trọng trong tổng vốn của một nước. Đất
đai, rừng và nước cung cấp những yếu tố sản xuất thiết yếu. Cũng như máy
móc và nhà cửa, trong quá trình sử dụng tài nguyên bị bào mòn và có thể
mất hoàn toàn nếu không được tái tạo. Tài nguyên thiên nhiên còn có vai
trò quan trọng trong việc bảo vệ con người và của cải vật chất khỏi những
tác động xấu của các chất ô nhiễm và độc hại tạo ra trong quá trình sản
xuất.
Việc quá chú trọng vào đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế dẫn đến khai thác
quá mức tài nguyên rừng, thủy sản và đất đai, cũng như việc tạo ra nhiều
chất ô nhiễm làm tổn hại đến chất lượng không khí, nước và đất đai. Điều
này sẽ dẫn đến giảm sút năng suất và lan truyền các dịch bệnh ảnh hưởng
đến sức khỏe của con người, ở các nước như Ấn Độ và Trung Quốc, tổn
thất này có thể chiếm đến 8-10% GDP.
Có ba yếu tố chính đằng sau vấn đề trên. Thứ nhất, người gây ô nhiễm là
các cá nhân hay nhà máy không gánh chịu các chi phí mà ô nhiễm gây ra
cho xã hội. Thứ hai, tài nguyên bị khai thác quá mức vì quyền sở hữu tài
sản không được xác định rõ ràng, người ta thường không trả tiền hoặc trả
rất ít cho việc sử dụng tài nguyên nên thường coi đó là miễn phí. Cuối
cùng, một số chính sách có mục đích tốt của chính phủ cũng góp phần vào
những vấn đề trên, ví dụ như trợ giá cao cho đầu vào của nông nghiệp hay
để giá nhiên liệu và năng lượng thấp một cách giả tạo.
Cách giải quyết? Áp dụng nguyên tắc “người gây ô nhiễm trả tiền" thông
qua các loại thuế và định ra các chuẩn. Nhà máy phát điện phải chịu chi phí
xử lý ô nhiễm không khí, nhà máy phân bón phải chịu trách nhiệm xử lý
chất thải trước khi đổ vào nguồn nước và những người đi xe máy phải trả
cho loại nguyên liệu sạch và cho các đợt kiểm tra xe định kỳ. Chính phủ
nên xem xét kỹ việc trợ giá, giảm hay loại bỏ những khoản trợ giá “tồi”.
Những ai sử dụng tài nguyên phải trả đúng giá và không thể được miễn phí.
(Saigon Times Daity ngày 31-3-2003)
