Ta có thể thấy cả người mua và người bán xăng dầu cùng chia nhau gánh
nặng thuế. Với người mua, mức giá p* cao hơn làm cho họ bị thiệt vì thặng
dư người tiêu dùng đã bị giảm một lượng bằng diện tích a + d. Với người
bán xăng, mức giá p thấp hơn cũng khiến họ bị thiệt do phải chịu mất mát
thặng dư nhà sản xuất bằng diện tích b + c. Chính phủ thu được một khoản
thuế tương đương diện tích a + b. Phần diện tích còn lại c + d là chi phí xã
hội ròng. Theo quan điểm kinh tế thì đây là mất mát vô ích của khoản thuế.
Tuy nhiên, thuế không phải lúc nào cũng xấu. Thực ra, thuế là công cụ
cần thiết khi một số hoạt động sản xuất và tiêu dùng không phản ánh được
đúng các chi phí xã hội. Ta biết rằng tiêu dùng xăng dầu gây ra ô nhiễm.
Thuế xăng dầu làm giảm lượng tiêu thụ và do vậy giúp giảm thiểu vấn đề ô
nhiễm môi trường.
(Saigon Times Daily ngày 9-9-2002)
67. Direct Versus Indirect Taxes
Traditionally all countries have relied more on indirect or consumption
taxes (retail sales tax, excises, and trade taxes, etc.) for revenue during the
early stages of economic growth. The main reason is that these taxes can be
easily collected through stores or at the country's borders. Because per
capita income in these countries tends to be low, direct or income taxes
(personal and company income taxes, etc.) are not major sources of
revenue. Corporations are the primary source of income tax revenue.
Vietnam provides a clear illustration. The indirect taxes dominate the tax
structure, accounting for nearly 60 percent of the total tax revenue in 2000.
Also in the same year, the corporate income tax revenue was eleven times
higher than the personal income tax revenue.
The problem with indirect taxes, however, is that they are by nature
regressive. If a person earns $50 a week, consumes $45 and there is a 10%
