Chương III
Các năng lực tự nhiên trong việc rèn trí nghĩ
Chỉ những nội lực bẩm sinh mới có thể rèn tập được
TRONG chương trước chúng ta đã
xem xét sự cần thiết phải chuyển hóa,
thông qua rèn luyện, những năng lực suy
luận tự nhiên thành những thói quen
thẩm tra và tra vấn phê phán. Chính sự
thiết yếu của ý nghĩ đối với cuộc sống
khiến việc kiểm soát nó thông qua giáo
dục trở nên cần kíp do khuynh hướng tự
nhiên dễ sa đà lạc lối của nó, và bởi lẽ
những ảnh hưởng xã hội đang tồn tại có
khuynh hướng hình thành những thói
quen tư duy đưa dẫn tới những niềm tin
sai chệch và mong manh. Tuy thế, việc
rèn luyện phải được bắt rễ từ chính
những năng lực tự nhiên ấy – tức là, nó
phải nhận thấy điểm xuất phát từ trong
những năng lực đó. Kẻ nào không có
khả năng suy nghĩ từ khi chưa rèn luyện
sẽ mãi mãi không thể rèn cho biết nghĩ;
người ta có thể phải học tập để nghĩ sao
cho đúng đắn, chứ không học tập để biết
nghĩ. Việc rèn luyện, nói ngắn gọn, phải
dựa trên sự tồn tại độc lập và sẵn có của
những khả năng tự nhiên; nó liên hệ tới
phương hướng thực sự của những khả
