lại nảy sinh gián tiếp từ hoạt động của
anh ta, và theo đó đòi hỏi một sự chú
tâm có phần thiên về lý thuyết và vô vị
lợi. Chúng ta sẽ đề cập đến, trong
chương sau, sự tiến triển của suy nghĩ
trừu tượng khởi phát từ sự chú tâm theo
cách tương đối thiết thực và trực tiếp;
còn tại đây chúng ta chỉ quan tâm tới
những thành tố có chung trong cả mấy
cấp độ suy nghĩ đó.
Năm bước tách biệt trong phản tỉnh
Qua khảo sát, mỗi ví dụ đều cho
thấy rõ, dù ít dù nhiều, năm bước tách
biệt theo logic: (i) một cái khó được thâu
nhận; (ii) phạm vi và định nghĩa của nó;
(iii) đề xuất cho một giải pháp khả dĩ;
(iv) sự triển khai bằng cách lập luận cho
những căn cứ của đề xuất (v) tiếp tục
quan sát và thực nghiệm để đi đến chấp
nhận hoặc bác bỏ đề xuất; tức là, một
kết luận để tin theo hay không tin theo.
1.‘Cái khó’ nảy sinh
(a) Khi thiếu sự ăn khớp giữa phương tiện và mục đích
1. Bước đầu tiên và bước hai
thường gắn liền với nhau làm một. Cái
khó có thể cảm nhận được với một mức
độ rõ ràng đủ để khiến trí óc suy ngay ra
một giải pháp khả dĩ cho tình thế ấy,
hoặc một sự bất an cùng cú sốc có thể ập
đến trước, để rồi đưa tới hẳn một nỗ lực
nhằm khám phá ra đâu là vấn đề. Dù cho
hai bước này có tách biệt hay hòa lẫn