Chúng ta có thể khái quát lại ví dụ
minh họa trên. Hành động suy nghĩ bắt
đầu từ cái có thể gọi tên một cách khá
xác đáng là một tình huống ở giữa ngã
ba đường, một tình thế lưỡng lự, một sự
tiến thoái lưỡng nan, đặt ra những khả
năng có thể hoán đổi. Chừng nào sự vận
động của ta lướt nhẹ từ việc này sang
việc kia, hoặc chừng nào chúng ta còn
cho phép trí tưởng tượng bay bổng theo
những ý nghĩ dễ chịu, chừng đó còn
chưa thể đến được óc phản tỉnh. Dù vậy,
cái khó hay là sự ngăn bức chúng ta đến
với niềm tin khiến cho ta phải chững lại.
Trong lúc lưỡng lự, chúng ta thấy mình
như thể đang leo cây; chúng ta gắng tìm
ra một điểm tựa từ đó có thể tiếp tục
khảo vấn các sự việc tiếp theo và, khi đã
bao quát được tình huống hơn, có thể
định rõ mối liên hệ giữa những sự việc
hiện hữu.
Thông qua mục đích để chế ngự suy nghĩ
Việc đòi hỏi đáp án cho một tình
trạng phân vân có vai trò như một nhân
tố làm vững chắc và định hướng cho
toàn bộ tiến trình suy tư. Ở đâu không
có băn khoăn về một vấn đề cần hóa giải
hoặc một cái khó cần vượt thoát, thì
những gợi ý tiến triển theo hướng tùy
tiện; chúng ta có kiểu suy nghĩ đầu tiên
như đã mô tả. Nếu luồng chảy của