(a) Cách chia hạng người thông
thường thành người tối dạ với người
sáng dạ chủ yếu được căn cứ vào sự mau
mắn hay năng lực mà theo đó các gợi ý
nảy sinh khi có những đối tượng xuất
hiện và có những sự kiện xảy ra. Như
trong ẩn dụ về sự sáng dạ hay tối dạ,
một số đầu óc không có khả năng thẩm
thấu, hay cũng chỉ thẩm thấu một cách
thụ động. Mọi thứ trình hiện ra bị mất đi
trong cái đơn điệu tẻ nhạt mà không
đem lại một điều gì. Trong khi đó,
những đầu óc khác suy tư đắn đo, hoặc
đáp trả dưới những góc độ khác nhau
mọi tác động lên chúng. Kẻ tối dạ không
có phản ứng,- kẻ sáng dạ thì phản hồi lại
sự việc với một phẩm chất đã thay đổi.
Một đầu óc ù lì hoặc trì trệ cần phải có
một cái lay mạnh hay một chấn động
mới đưa ra được gợi ý; đầu óc sáng láng
thì nhanh nhạy, sẵn sàng phản ứng cùng
với sự luận giải và gợi ý tới những hệ
quả tiếp sau.
Song người thầy không được quyền
quy kết học trò nào là ngốc nghếch hay
thậm chí chậm hiểu chỉ vì phải đối diện
với một tình trạng vô cảm với các môn
học trong nhà trường hay với một bài
học có sẵn trong sách giáo khoa hoặc do
một người dạy soạn ra. Cậu học trò bị
xếp vào loại vô hi vọng có thể phản ứng
