chính hợp tình, hợp thời, hợp cảnh. Không những nó không đáp ứng
yêu cầu của nền kinh tế hàng hóa chưa phát triển lúc bấy giờ mà trái
lại, nó còn gây nên một số khó khăn nhất định cho đời sống của nhân
dân, nhất là góp phần làm gia tăng sự khổ cực cho dân nghèo vì thị
trường xáo động, vật giá gia tăng...
5. Để đạt tới mục đích của mình, Quý Ly tích cực vận dụng
mọi thủ đoạn, hành động cứng rắn, dứt khoát đến mức độc tài,
tàn bạo
Công bằng mà nói, qua sử liệu cũ mà người chép đều có ác cảm với
Quý Ly, không thấy ông có thói hư tật xấu nào của một người đang
nắm quyền thế trong tay như: tham ô nhũng lạm, bê tha trụy lạc, cờ
bạc, rượu chè, dâm dật, xa xỉ, ức hiếp nhân dân... Dù pháp luật đương
thời cho phép, với tư cách một Đại vương, Quý Ly vẫn không lập điển
trang, thái ấp, thu vén cá nhân... Tuy nhiên, trong cuộc đời hoạt động
chính trị của mình, thái độ Hồ Quý Ly cho thấy ông là người đấy tham
vọng, hết sức ham muốn quyền uy, từ chức thấp ông cố vươn lên chức
cao, từ quan hệ xa ông sẵn sàng chụp thời cơ thuận lợi để tạo thêm
mối quan hệ gần gũi, tình cảm thân thiết hơn đối với các vua, để rồi từ
vị trí một bậc đại thẩn ông giành lấy ngôi hoàng đế...
Trên đường phát triển quyền lực đầy gian lao, nguy hiểm đó, Quý
Ly đã tỏ ra là một người đa mưu túc trí đến mức xảo quyệt; ứng xử
khôn khéo đến mức quá thủ đoạn; luôn luôn cảnh giác đối với mọi
người thành ra đa nghi; nghiêm khắc, thẳng tay đối với những hành vi
trái ý mình đến mức thành ra độc tài, độc ác... Với ông, thật là “cứu
cánh biện minh cho phương tiện”!
Quý Lỵ thường trừng trị rất nặng thậm chí nhiều khi rất tàn bạo đối
với những người có hành vi trái với ý mình, những người dám thẳng
thắn góp ý, chỉ trích mình, nhất là những người có hành động cản trở,
chống lại chủ trương của mình. Năm 1391, nhân bàn luận việc lợi hại,
Phan Mãnh có nói “Trời không thể có hai mặt trời, dân không thể có
