của vua đã trở thành em rể của vua Nghệ Tông. Lúc ấy Quý Ly đã giữ
chức Khu mật viện đại sứ trong triều.
Kế nữa, đối với vua Trần Duệ Tông, người em gái họ (con của chú)
của Quý Ly là vợ của vua Duệ Tông (Gia Từ Hoàng hậu). Cho nên,
Quý Ly vừa là em cô cậu, vừa là em rể của vua Duệ Tông, vừa là anh
họ của vợ vua Duệ Tông, tức là cậu họ của vua Phế Đế sau đó (vua
Phế Đế là con của vua Duệ Tông và Gia Từ Hoàng hậu).
Đối với Thượng hoàng Trần Nghệ Tông, Quý Ly là em cô cậu, là
em rể và sau là sui gia. Nguyên sau khi vua Trần Phế Đế bị truất rồi,
con của Thượng hoàng Nghệ Tông là Trần Ngung được đưa lên làm
vua (tức Trần Thuận Tông), thì Quý Ly liền gả ngay con gái lớn của
mình cho vua Thuận Tông để trở thành Hoàng hậu. Và bởi mối quan
hệ ấy, Quý Ly đương nhiên là ông ngoại của vua Trần Thiếu Đế sau
này - vị ấu quân cuối cùng của nhà Trần.
Đối với hai vua cuối nhà Trần, vời tư cách là Phụ chính lại là cha vợ
của vua (Thuận Tông) và sau cùng là ông ngoại của vua (Thiếu Đế),
Quý Ly có điều kiện thuận lợi để chuyên quyền rồi giành lấy ngôi vua.
III. CON ĐƯỜNG HOẠN LỘ
Lê Quý Ly bắt đầu có mặt ở vương triều Trần từ năm 1370, đầu đời
vua Trần Nghệ Tông. Lê Quý Ly tham chính dưới triều 5 đời vua cuối
nhà Trần: Trần Nghệ Tông (1370 - 1372), Trần Duệ tông (1372 -
1377), Trần Phế Đế (1377 - 1388), Trần Thuận Tông (1388 - 1398) và
Trần Thiếu Đế (1398- 1400).
1. Năm 1370, Quý Ly xuất thân từ vai trò Chi hậu tứ cục Chánh
chưởng là một chức quan võ coi quân cận vệ mà thường chỉ có những
người tôn thất mới được giao giữ chức này. Vì cô của Quý Ly (bà
Minh Từ) là mẹ đẻ của vua Nghệ Tông nên ngay từ khi mới lên ngôi
(tháng 11 năm Canh Tuất - 1370), vua Nghệ Tông đã dành nhiều cảm
tình và rất tín nhiệm Quý Ly.
