Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ... Trong lịch sử nước ta, dòng
họ Hồ đã từng có nhiều người nổi tiếng. Có người từng làm vua (như
cha con Hồ Quý Ly; anh em, cha con Tây Sơn Nguyễn Huệ...); nhiều
người làm đại thần, văn quan, võ tướng; đỗ đại khoa (như Hồ Tông
Thốc, Hồ Tông Đốn, Hồ Tông Thành...), văn thần nổi tiếng (như Hồ
Sĩ Dương, Hồ Sĩ Tân, Hồ Sĩ Đống...) và nữ sĩ nổi danh Hồ Xuân
Hương v.v...
Hồ Liêm là cháu 12 đời của Hồ Hưng Dật, thủy tổ của họ Hồ ở
vùng Đại Lại, Thanh Hóa, sau này sinh ra Hồ Quý Ly (cháu đời thứ tư
của Liêm) và Quý Tỳ (em của Hồ Quý Ly). Trong dòng họ Hồ này,
đời trước Hồ Quý Ly có 2 người nữ mà Quý Ly gọi bằng cô: một
người (bà Minh Từ Hoàng phi) lấy vua Trần Minh Tông sinh ra vua
Nghệ Tông và một bà nữa (bà Đôn Từ Hoàng phi) cũng lấy vua Minh
Tông, sinh ra vua Duệ Tông
.
II. MỐI QUAN HỆ GIỮA QUÝ LY VÀ CÁC VUA TRẦN
Mối quan hệ gia đình giữa Hồ Quý Ly và các vua nhà Trần là điều
kiện thuận lợi giúp ông bước chân vào đường hoạn lộ, ngày càng củng
cố thêm vị trí chính trị, để rồi cuối cùng chiếm cả ngôi vua của nhà
Trần.
Xét thế phổ nhà Trần thì thấy địa vị thích thuộc của Hồ Quý Ly với
nhà vua ngày càng thêm gần gũi hơn. Do những quan hệ đó, Quý Ly
đã trở nên một nhà quý tộc ngoại thích đầy thế lực.
Lúc nhà Trần còn hưng thịnh, hai người cô của Quý Ly là vợ của
vua Minh Tông và một trong hai người cô của Quý Ly (bà Minh Từ)
là mẹ sinh của vua Hiến Tông. Tuy vậy, quan hệ giữa vua và Quý Ly
lúc này chưa thân thiết lắm và Quý Ly cũng chưa tham dự vào chức vụ
của triều đình.
Đến sau này (1371), Quý Ly được vua Nghệ Tông gả cho người em
gái là Huy Ninh Công chúa (bà này trước là vợ của tôn thất Trần Nhân
Vinh, đang góa chồng) nên Quý Ly từ vị trí người em bà con cô cậu
