Khái quát hóa vội vã (Secundum quid)
Ngụy biện secundum quid hay còn được biết đến với cái tên Khái quát hóa
vội vã. Mỗi khi có một sự khái quát hóa dựa trên vài ví dụ, và nhiều khả
năng không phải là những ví dụ mang tính đại diện, ngụy biện này bị phạm
phải. Nó sử dụng lập luận từ những ví dụ nào đó để rút ra một quy tắc
chung, dựa trên những bằng chứng không đầy đủ.
Tôi đã ở Cambridge trong vòng mười phút và gặp ba người, tất cả đều say.
Cả vùng đó chắc phải ở trong trạng thái nát rượu triền miên.
(Không nhất thiết vậy. Tối thứ Bảy bên ngoài trường Cao đẳng Trinity có
thể rất khác so với trường Cao đẳng King’s vào Chủ nhật. Một kết luận
tương tự về London cũng có thể được rút ra bởi một du khách người bắt
gặp ba người khác vào buổi trưa ở ngoài tòa soạn báo.)
Ngụy biện này sai ở giả định về tư liệu nên được thiết lập. Cần phải nỗ lực
thiết lập một mẫu thử đủ lớn và có đủ tính đại diện. Một hay hai ví dụ trong
những trường hợp cụ thể không thể chứng minh được sự phỏng đoán của
một quy tắc chung nhiều hơn việc tung một đồng tiền ra mặt ngửa có thể
chứng minh rằng lúc nào cũng vậy.
Nhận dạng ngụy biện này cũng khiến chúng ta nhận ra rằng, vài ví dụ mục
kích có thể mang tính ngoại lệ với bất kỳ quy tắc chung phổ biến nào.
Đừng mua sắm ở đây. Tôi từng mua một ít phô mai ở đây và chúng bị mốc.
(Nghe có vẻ như một sự kết tội dựa trên nền tảng quá hẹp.)
Ở đây đòi hỏi có óc phán đoán tốt để phân biệt giữa ngụy biện Khái quát
hóa vội vã và trường hợp mà một hay hai ví dụ là đủ để đưa ra một phán
quyết có căn cứ. Ví dụ khi đánh giá tính phù hợp của một ứng viên cho vị
