thể từ trên giáng cuống, yêu quái cũng có thể dưới đất chui lên
khiến người ta không thể ngờ trước được.
Năm 1905 (năm Quang Tự thứ 31) dưới sự thỉnh cầu của Hoàng
đế Quang Tự, Thái hậu đã phái bọn Tải Trạch, Đoan Phương ra nước
ngoài khảo sát nền chính trị dân chủ, năm sau bọn Tải Trạch lần
lượt từ các nước Âu Mỹ, Nhật Bản khảo sát trở về, dâng lên bản tấu
“Xin cải định chế độ cung đình để chuẩn bị lập hiến”, bí mật trình
bày rằng “lập hiến” có ba điểm tốt lớn: Ngôi vị Hoàng đế có thể
xác lập vĩnh cửu, họa ngoại xâm từ đó có thể biến mất, họa thù bên
trong cơ thể dần dần xóa bỏ.
Cơ quan hành chính phong kiến sở dĩ chuẩn bị mô phỏng thực
hành “nền chính trị dân chủ” mục đích là để tiêu trừ cách mạng,
thông qua cải cách chế độ quan lại để giảm bớt quyền thế của đốc
phủ địa phương, tăng cường tập quyền trung ương hơn nữa.
Thực hành nền chính trị dân chủ chỉ là bông hoa vừa nở đã tàn,
làm một đằng ra một nẻo, cuối cùng do thiếu kinh phí nên đã cáo
chung. Đây hoàn toàn là do khoản bồi thường chiến phí khổng lồ
cho liên quân tám nước, kinh phí cho nền chính trị mới cũng khổng
lồ và sự tiêu phí xa xỉ hàng ngày đã khiến cho quốc khố trống
rỗng.
Để cứu vãn tình hình kinh tế đang đứng bên bờ phá sản, chỉ còn
cách khéo vẽ ra muôn hình ngàn vẻ để tước đoạt bóc lột của nhân
dân, tăng thêm thuế má. Vì vậy trên thị trường vật giá tăng vọt, đại
thần trong triều, quan viên phủ đạo không đứa nào không ra sức vơ
vét mồ hôi nước mắt của nhân dân. Rất nhiều quan viên cao
cấp đoán trước được rằng triều Thanh sắp đến lúc sụp đổ, nên
đã sớm thi nhau dắt lưng vạn quan, “cưỡi hạc bay lên Dương Châu”
rồi. Áp bức đến mức tiểu dân chỉ còn cách đứng dậy làm phản.
Cuộc đấu tranh chống đói rét của nhân dân cả nước sục sôi như
