Hỏi: Liên quân tám nước đánh vào Bắc Kinh, định ra “Điều ước
Tân Sửu” lại bắt cha ba là Tải Phong đại diện triều đình sang Đức
dâng lễ vật tạ lỗi, việc này là thật hay dối?
Đáp: Đúng là có chuyện bất công này. Sau khi ký kết điều ước
Tân Sửu, thống soái liên quân tám nước Oatơxi bắt anh em của
Hoàng đế phải sang Đức tạ lỗi về việc công sứ Kalintơn bị Nghĩa
Hòa Đoàn giết chết. Từ Hy Thái hậu quyết định phái cha tôi năm
ấy 19 tuổi làm sứ thần sang Đức ta tội. Khi trở về đến phủ Khai
Phong, cha tôi đã gặp đoàn ngự giá lánh nạn trở về. Từ Hy đã đem
con gái của tâm phúc Vinh Lộc là Qua Nhĩ Giai thị chỉ hôn cho cha
tôi. Lúc ấy, ba nội tôi là Lưu Giai thị đã đính hôn cha tôi với người
khác, nhưng không dám kháng chỉ, đành phải thoái hôn với nhà
người ta. Năm 1902, cha tôi tổ chức cưới mẹ tôi. Lúc ấy cha mới 20
tuổi. Năm 1906, me tôi sinh anh cả Phổ Nghi. Năm 1908, Quang Tự
Hoàng đế đột ngột băng hà. Từ Hy Thái hậu trên giường bệnh ra
lệnh lôi anh cả tôi lúc đó mới có ba tuổi ra khỏi lòng mẹ, bắt vào
trong cung. Chẳng ai ngờ Quang Tự Hoàng đế chết xong, Thái hậu
cũng băng hà.
Hỏi: Quang Tự Hoàng đế vì sao mà chết?
Đáp: Tôi cũng chỉ được nghe nói mà thôi. Năm 1911 tôi mới ra đời,
đến chuyện anh tôi trong cung ra sao cũng đều chỉ là nghe nói. Cha
tôi kể rằng, một hôm trước khi chết, Hoàng đế Quang Tự vẫn
hành lễ sớm với Thái hậu theo lệ thường. Nói Quang Tự có bệnh là
chính xác. Thái hậu có nói với Quang Tự:
- Ngươi có bệnh thì không phải đến thỉnh an nữa. Quang Tự vẫn
hành lễ quỳ lạy, miệng nói:
- Đây là lần cuối cùng.
