XI. DÂN CHI PHỤ MẪU PHAN VĂN CHI
(Nguyên Đốc phủ sứ)
Trong thời đại nào, bất cứ ở địa phương nào, trong đám « cha mẹ dân
», nếu lắm người sâu dân mọt nước, trái lại cũng có vị đạo đức thanh liêm.
Bởi thế cho nên,,Đức Khổng Tử mới than : « Hà chánh mãnh ư hổ » :
chánh sách bạo ngược dữ hơn cọp !
Năm 1945, khi Việt Nam thay đổi chánh quyền, tại miền Nam, ngót
mười viên quan cao cấp hành chánh bị « thanh toán », một bài học hay cho
những ai dựa oai thế Thực dân bóc lột đồng bào.
Nói về nhân vật tỉnh Cần Thơ xưa và nay, chúng tôi thấy có phận sự đề
cao một công bộc gương mẫu, đảm nhiệm chức vụ chủ quận Trà Ôn và sau
làm Phó tỉnh trưởng Châu Thành. Suốt mười năm làm việc, ông được các
quan cai trị người Pháp kính nể yêu vì, và nhân dân mến phục.
Ấy là cố Đốc phử sứ Phan Văn Chỉ.
Không bao giờ thiên hạ đồn ông thọ lãnh trái cam nải chuối của ai,
đừng nói chi tiền bạc, và trong lúc thi hành chức vụ cũng như đối xử với
đồng bào, ông thật không hổ với vị tiền bối họ Phan, Kinh lược Nam kỳ, cụ
Phan Thanh Giản và cũng xứng với bốn chữ « Liêm, Bình, Cần, Cán » mà
vua Tự Đức đã ban cho cụ Phan.
Lúc bấy giờ, vào năm 1934-35, quận Trà Ôn bị nạn cường hào quấy
nhiễu, mà lão ác bá « nổi danh một thời » còn coi ông tỉnh trưởng không có
kí nào thay, đừng nói chi tới ông phó quận nhỏ nhen ! Mấy ông nầy khi có
điều gì không vừa lòng lão, lão lên Sài Gòn một chuyến là ông quận rương
tráp đổi đi lẹ lẹ : lão chơi thân với Toàn quyền Pasquier kia mà !
Thế mà lão ác bá hách dịch, mưu mô lại không làm gì được ông chủ
quận họ Phan ? Bởi sao ? Là vì ông Nouailhetas, tỉnh trưởng Cần Thơ là
