IX. NGUYỄN THẦN HIẾN (Hội đồng Hiến)
1857-1914
Hy sinh thân thế vì Cách mạng
Tỉnh Cần Thơ xưa đã từng có vị cai tổng từ chức, ở ẩn vui thú văn
chương cho lòng đỡ xốn xang trong cảnh bị trị, thì cũng có một vị Hội đồng
cao khí tiết hơn thế nữa. Vị Cai tổng Lê Quang Chiểu, chúng tôi đã ghi rõ
vài nét tiểu sử. Nếu các thế hệ sau vẫn thấy cảm mến được tâm hồn Cai
tổng Chiểu, hẳn sẽ càng tăng lòng kính mến bội phần đối với vị Hội đồng
Nguyễn Thần Hiến.
Thật ra, cụ Hội đồng Hiến vốn người tỉnh Hà Tiên, nhưng cụ đã từng
dời sang ở Cần Thơ, nay hãy còn miêu duệ của cụ nơi đây (Bác sĩ Nguyễn
Như Giu chính là cháu nội của cụ), nên chúng tôi thành kính ghi chép tiểu
sử cụ vào tỉnh Cần Thơ.
Hội đồng Hiến tên thật là Nguyễn Như Khuê, đến lớn mới đổi là
Nguyễn Thần Hiến tự Phát Đình, hiệu Chương Chu. Người làng Mỹ Đức,
tỉnh Hà Tiên. Con cụ Kinh lịch Nguyễn Như Ngươn và Bà thứ thất Huỳnh
Thị Chu tự Thoại Liên.
Ông nổi tiếng thông minh, cường ký, được xưng tặng là « Tiểu Táu tài
» hoặc « Trương Tòng tái thế ». Năm 17 tuổi Ông cưới vợ, được một năm
thì vợ mất sau khi sanh mới 3 ngày để lại một gái là Nguyễn Thị Ngoạn. Vì
sự đau đớn này, ông bèn chuyên tâm học thuốc, cho nên Ông cũng tinh
thông y lý.
Chịu cảnh gà trống nuôi con trong ít lâu, ông tục huyền với Bà Huỳnh
Thị Đắt, sinh một gái là Nguyễn Thị Mân và một trai là Nguyễn Như Bích.
Về sau, khi cha mẹ đều đã qua đời, Ông dời nhà về ở Cần Thơ.
