CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 35
Sau gần 5 năm phải nghỉ việc, Tôn Thất Thuyết được vua gọi lên cho
làm Thự Thượng Thư bộ Binh. Hồi đầu năm nay, vua còn quở Thuyết là
chưa chịu tỉnh ngộ lỗi lầm. Nay vua giao việc, cho thấy sự phản ứng trước
đây của Thuyết đối với hiệp ước Giáp Tuất là đúng. Thái độ và hành động
của người Pháp ngày càng lộ rõ họ không thành thực. Họ lấy tờ ước để ràng
buộc, lấn bức ta ngày càng nhiều.
Gần đây có mấy việc khiến vua hiểu thêm và lo ngại hơn về mưu đồ
của người Pháp. Võ quan Hải quân Pháp là Đuyphucô đến Hải Phòng, rồi
đến Hà Nội, Ninh Bình, Nam Định, Sơn Tây, Hưng Hóa để trinh sát đường
thủy. Viên Thương biện Ômốt từ Hà Nội lên Lạng Sơn xem xét đường bộ.
Thống đốc Nam Kỳ gay gắt lên án quân Cờ Đen "phạm hiệp ước, cản thông
thương", đòi nước Nam đuổi Lưu Vĩnh Phúc. Nếu không thì ngày 1-1-
1882, quân Pháp sẽ xử lý đối với Phúc... Trước các họat động đó, vua phải
gọi Thuyết ra đứng đầu việc binh - một việc mà những năm qua vua chỉ tin
giao cho Trần Tiễn Thành. Thành già yếu thì giao cho Lê Hữu Tá thự chức
(dự bị), Thành vẫn phụ trách chung. Nhưng cả Tá lẫn Thành đều để việc
binh trì trệ.
Thuyết nhận việc, tuy thự chức nhưng có Toàn quyền. Ông biết mình
sẽ phải đương đầu với hành động quân sự mới của Pháp, trong khi họ có
thời gian rảnh rỗi chuẩn bị đủ mặt. Còn ta thì phải dồn người dồn của vào
đánh các bọn giặc Khách, liên tục không năm nào nghỉ. Họ có thể gây
chiến bất cứ lúc nào trong năm nay hoặc sang năm. Những việc cần chuẩn
bị để đánh chiếm Bắc Kỳ lần này, họ làm nhiều và kỹ hơn hồi Đuypi và
Gácnhê. Nhìn lại sự đối phó của nước mình, Thuyết thấy có làm nhưng
