CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 65
Chia tay với Sampô để trở ra Bắc Kỳ, Hácmăng nói:
- Chúng ta đã chơi hai nước cờ tuyệt đẹp ở cửa Thuận An và kinh đô
Huế. Nếu chỉ đánh ở Bắc Kỳ thì không thể xoay chuyển tình hình đến thế.
Nhưng tiếp theo đây, nếu không có cách làm khéo léo và mạnh mẽ, thì vẫn
không thể chiếm được Bắc Kỳ, nhất là những tỉnh có quân Nam và các
quan chức chủ chiến.
Hácmăng đề ra hai biện pháp. Thứ nhất, về danh nghĩa nói là trả lại
các tỉnh thành bị chiếm, để mọi người ngộ nhận và bớt phản ứng. Về thực
chất chỉ giao thành cho những viên quan Nam được Pháp lựa chọn, tức là
thành vẫn nằm trong tay Pháp. Thứ hai, với những tỉnh thành Pháp chưa
chiếm, viện cớ quan coi thành vi phạm hiệp định mới, đánh mạnh để
chiếm, rồi "trả lại" như biện pháp thứ nhất... Sampô ở kinh đô phải thúc ép
vua Nam làm các biện pháp trên, với danh nghĩa thi hành hiệp định, nhằm
giảm bớt sự chống đối của các viên quan chủ chiến.
Sampô được quyền giám sát công việc của triều đình nước Nam,
nhưng e vấp phải phản ứng của Thuyết và Tường. Ông khéo léo dựa vào
Tiễn Thành để điều khiển vua Hiệp Hòa làm theo ý Pháp. Trước hết là yêu
cầu vua ra một tờ dụ cho các quân thứ Bắc Kỳ phải triệt bãi cả binh lẫn
dũng. Vua nhận và sai viết dụ: "Tàu, Pháp đến đánh chiếm Thuận An, thế
rất nguy cấp. Phái viên nước Pháp đến đưa thư bàn hòa, nhiều khoản trong
thư không thể coi là được. Nhưng quan tài Tiên Đế chưa an táng. Thái hậu
Từ Dụ tuổi cao sức yếu, lại tiếp tin thành Hải Dương thất thủ. Trẫm lo nghĩ:
trên thì vì tôn miếu xã tắc, dưới thì không nỡ để quân dân khó nhọc, đã sai
