CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 122
Đờ Cuốcxi bớt lúng túng khi Nguyễn Hữu Độ và Phan Đình Bình về
Huế giúp việc lập vua mới. Ngay sau khi lên ngôi, Đồng Khánh đã thân đến
tòa sứ Pháp chào Cuốcxi, rồi tặng ông ta chức "Bảo hộ Quận vương". Tờ
chế phong chức viết: "Đô thống đại thần nước Pháp là Racôxi, lượng cả
bao dung, trí khôn đầy đủ; tài năng tột bậc, chí đao cung trải khắp bốn
phương; khí vũ tuyệt vời, oai phá sóng xông pha muôn dặm"... Quà vua
tặng ông là một tấm bài làm bằng ngọc quý, đề chữ "An dân", và Kim tiền
hạng lớn (bảy đồng cân vàng mười), đề chữ "Vạn thế vĩnh lại" (muôn đời
nhớ công). Vua còn gửi tặng vợ Cuốcxi chiếc Kim khánh có chữ "Trinh
thuận".
Việc ở kinh thành Huế tạm ổn, nhưng các cuộc chống đối mang danh
nghĩa Cần Vương ở Trung Kỳ ngày càng mạnh. Tướng Pơriđom thông báo
với Cuốcxi: Ở Nghệ An, quân của các Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ôn, Nguyễn
Hữu Chỉnh được dân chúng ủng hộ. Ở Hà Tĩnh có quân của Ấm tử Lê
Ninh, Phó bảng Lê Doãn Nhạ, Đình nguyên Phan Đình Phùng... Ở Thanh
Hóa có quân của Thổ ty Hà Văn Mao, cùng các viên Tổng đốc Lê Như
Rạng, Tuần phủ Bat Nộ, Bố chính Nguyễn Xuân Quỳnh, Tri huyện Tôn
Thất Hàn... Ở Quảng Bình có quân của Đề đốc Lê Trực, Tán lý Nguyễn
Phạm Tuân... Ở Quảng Trị, quân của Đề đốc Hoàng Văn Phúc thông đồng
với lính tỉnh chiếm thành, khiến Tuần phủ Trương Quang Đản phải chạy
trốn... Ở Quảng Nam, Chánh sứ sơn phòng Trần Văn Dự, Phó bảng Nguyễn
Huy Hiệu... cầm đầu quân chống đối chiếm giữ tỉnh thành, đuổi quan tỉnh.
Ở Quảng Ngãi có Cử nhân Lê Trung Đình, Tú tài Nguyễn Tự Tân cầm
quân chiếm tỉnh lỵ... Ở Bình Định có Cử nhân Mai Xuân Thưởng, Tú tài
