điều khiển các quan võ, nên ông được lên tới chức Thống đốc. Ông nể
Thuyết là người văn võ kiêm toàn, dòng dõi hoàng tộc, miệng nói tay làm.
Do vậy, mọi điều bất bình ông đều cho qua.
Tru-yện được dịch trực tiế-p tại iREAD--
Thuyết không nén được phản ứng, khi người Pháp ở Hà Nội, Hải
Phòng ngày càng lợi dụng hiệp ước Giáp Tuất để tăng quân; đòi nhiều đất
làm Lãnh sự quán; đòi giúp đánh giặc Khách để có cớ đưa quân lên thượng
du; không chịu nộp thuế buôn bán; đòi đuổi quân Cờ Đen khỏi Bảo
Thắng... Thuyết đã mấy lần nói với Viêm rằng: có những người chủ hòa ở
trong triều, không biết việc binh đao là gì nhưng lại có quyền xử lý trước kẻ
địch tham lam xảo quyệt. Ông tiếc rằng sau trận giết Gácnhê, ta không kịp
thời đánh vào Hà Nội bắt một số võ quan Pháp, làm yếu thế địch hơn nữa
để đàm phán có lợi cho ta. Ông trách Chánh sứ Trần Đình Túc lúc ấy sợ
liên lụy đến thân mà ép Viêm phải lui quân. Còn Viêm, với quyền làm
tướng ở chiến trường được phép quyết định đánh, nhưng đã bỏ lỡ thời cơ,
không rõ vì sao?
Viêm im lặng trước những điều Thuyết chê trách phe chủ hòa ở triều
đình. Ông cũng chung ý nghĩ như Thuyết. Nhưng ông không bằng lòng về
việc Thuyết trách ông bỏ lỡ thời cơ, và bị Thuyết nghi vấn. Thực tình lúc
ấy ông luôn luôn bị chi phối về điều vua dụ: "Tránh những hành động có
hại cho cuộc thương lượng". Xét cho cùng, việc đánh hay đàm, tiến hay lui
là ở vua, Viêm tránh sao khỏi sự chi phối đó...
Sự xích mích giữa Viêm và Thuyết bắt đầu từ những chuyện trên. Tính
bộc trực khiến Thuyết không giấu được điều mình cần nói. Và những điều
ấy đã đến tai vua Tự Đức bằng nhiều cách. Vua quở Thuyết là một người
tôn thất mà không hiểu phép tắc, là một đại thần mà nói năng mạo muội. Ít
lâu sau nhân Thuyết ốm, vua truyền cho ông về thành Bắc Ninh nghỉ ngơi
chữa bệnh, việc trao cả cho Viêm.
