Trong khi Pháp cậy thế mạnh đòi hỏi vô lý, một làn sóng chống Pháp
sôi nổi dâng lên quanh Hà Nội, ở các tỉnh trung du và trung châu. Hai đạo
quân đông nhất của triều đình tại Bắc Kỳ do Tá Viêm và Quang Đản điều
khiển, đều loan tin sẽ đánh vào Hà Nội. Rivie lấy ngay các vịệc đó để trách
Đình Túc: "Các ông nói thương lượng nhưng lại sẵn sàng tiến công võ lực.
Xảy ra chuyện gì, các ông phải chịu trách nhiệm nặng nề".
Đình Túc và Hữu Độ lúng túng khó xử, cùng nhau viết tờ tâu gửi về
kinh xin vua quyết định: "Hoặc là thương lượng để bổ sung tờ ước theo ý
Pháp, hoặc là cho toàn quốc chiến đấu; hoặc cho sứ thần sang Pháp hay gặp
Toàn quyền Pháp ở Gia Định, trách cứ về lỗi đánh thành giết người. Và
việc cuối cùng là phải có tờ ước rõ ràng hơn, mới có thể hòa hảo lâu dài"...
Tờ tâu còn phê phán Tá Viêm và Quang Đản trước đây không kịp thời ứng
cứu Hà Nội, nay đã qua mấy tuần vẫn án binh bất động, khiến Hà Nội riêng
chịu tổn thất, quân Pháp thêm kiêu căng".
Vua hiểu thêm ý Túc và Độ. Ngài phán xét: "Cứ như lời tâu của các
ngươi thì việc Viêm, Đản không tiến quân là sai. Có lẽ bọn ngươi thấy
Viêm, Đản muốn lấy đánh làm chính, không muốn thương lượng; hoặc bọn
ngươi thấy việc mình làm cũng khó, nên nói như thế để tránh trách nhiệm.
Bọn ngươi lại muốn đánh, không những ngăn trở sự cơ mà muốn đổ lỗi cho
triều đình đấy thôi. Ta rất không hài lòng". Rồi vua phán tiếp: "Đi sang
Pháp thì xa, không kịp việc. Trách Toàn quyền và Khâm sứ Pháp thì đã có
thư gửi đi, họ chưa trả lời. Sự cơ phải đối phó ngay không nên chờ đợi. Đại
diện Pháp ở cạnh các ngươi, nên trách, nên làm thế nào, sao không tự
quyết, mà đợi quan Thương bạc bàn với quan Pháp ở xa?...". Cuối cùng,
vua nhắc lại: "Sai Tá Viêm đưa ngay quân Cờ Đen đến Thái Nguyên, để
Pháp khỏi mượn cớ đổ lỗi cho ta. Túc và Độ tạm hoãn nhận thành, nhưng
đóng ở ngoại thành, chiểu theo việc cho yên lòng dân".
Tru.yện được cập. nhật nhanh nhất t..ại iread.vn
