CẦN VƯƠNG, ĐÔNG DU
Bút Ngữ
www.dtv-ebook.com
Chương 64
Việc Pháp đánh chiếm Thuận An và áp đặt một hiệp định mới làm
thay đổi nhiều mặt ở triều đình. Vua Hiệp Hòa thấy nhiều điều khoản trong
hiệp định thắt buộc quá quắt, nhưng ông phải nhận. Vì ở vào cái thế bị bức
ép, không nhận thì "mất hết cả vua lẫn quan", như Tiễn Thành từng nói với
ông. Thực tế khắc nghiệt khiến ông thấy chủ kiến của Tôn Thất Thuyết là
không phù hợp, tuy nó là đạo lý giữ nước có từ nghìn xưa. Nay phải biết
tùy thời mà quyền biến. Tuy nhiên, Thuyết không phải là người dễ thay đổi
chủ kiến. Nắm binh quyền trong tay, Thuyết chưa dễ phục tùng những điều
khoản mà Pháp đòi hỏi. Vẻ lầm lì, lạnh lùng của Thuyết khi nghe Đình Túc
tường trình dự thảo hiêp định, là biểu hiện phản đối quyết liệt, nhưng chưa
tiện nói. Thuyết có thể sẽ phản đối bằng hành động, ráo riết như việc không
cho Ưng Chân làm vua...
Tiễn Thành thấy lúc này là thời cơ chứng minh chủ kiến của mình là
đúng. Ông xin vào hầu vua. Vua hỏi:
- Khanh coi người Pháp hành động như thế có ức không?
Thành tỏ ra suy nghĩ, một lúc rồi tâu:
- Dạ... ức thì rất ức. Nhưng cái thế địch, thế ta lúc này buộc phải nén
mọi uất ức.
Vua lặng lẽ chờ nghe tiếp. Thành hiểu ý, kể cho vua nghe chuyện
nước láng giềng, quốc vương Cao Miên được Pháp bảo hộ vẫn ngồi ngai
vàng. Lúc này phải trông người để ngẫm về ta. Người bại không nên làm
cho kẻ thắng tức giận... Tiếp đó, ông nói việc Khâm sứ Sampô đòi cho
