CÁNH TAY TRÁI CỦA SẾP - Trang 335

Điều tra 10.000 doanh nghiệp tư nhân của VCCI năm 2009 cho thấy chỉ có
6,9% có khách hàng là các doanh nghiệp FDI, 15% có khách hàng là các
DNNN và 58% có khách hàng là doanh nghiệp tư nhân trong nước.
Khái niệm institutions trong một số tư liệu được dịch ra tiếng Việt là thể
chế, Trong trong bài nầynày cả hai thuật ngữ cơ chế và thể chế đều được
dùng như có cùng nghĩa.
Douglas C. North, nhà kinh tế đọat giải Nobel năm 1993, là người tiên
phong trong nghiên cứu về sự liên hệ giữa cơ chế và thành quả phát triển
kinh tế. Xem, chẳng hạn, North (1990). Ngân hàng thế giới, cơ quan quốc
tế hàng năm phát hành bản báo cáo về phát triển kinh tế, đã chọn vấn đề
Xây dựng cơ chế cho thị trường làm chủ đề cho bản báo cáo năm 2002.
Xem World Bank (2002).
Về sự phân lọai loại cơ chế có thể xem World Bank (2003), Ch. 3, nhất là
Figure Hình 3.1 ở , trang 38.
Hai giai đoạn ta đề khởi ở đây có nhiều điểm tương đồng với giai đoạn thứ
hai và thứ ba của Rostow (1960) nhưng không hoàn toàn giống. Nhiều đặc
tính của các giai đoạn mà Rostow khảo sát gần nửa thế kỷ trước không còn
phù hợp với thời đại ngày nay, thời đại công nghệ, kỹ thuật, tri thức, … lan
rộng nhanh giữa các nước, thúc đẩy bởi sự tiến bộ của công nghệ thông tin
và trào lưu toàn cầu hóa.
So sánh ở đây chủ yếu về mặt cơ chế, mặt quan hệ sản xuất. Nếu xét mặt
lực lượng sản xuất thì Trung Quốc và Việt Nam ở gần điểm B trong Hình
12.1 nhưng Liên Xô cũ và các nước Đông Âu trước khi cải cách đã có mức
GDP đầu người cao hơn B, nhiều trường hợp gần điểm C.
Bao nhiêu năm thì được gọi là “quá lâu”? Thật ra khó có một con số khách
quan. Ở đây tùy theo tốc độ phát triển, tùy theo ý chí đẩy mạnh cải cách để
đưa kinh tế phát triển nhanh, tùy theo bối cảnh chính trị xã hội. Tổng hợp
các yếu tố có lẽ có thể nói trên 15 năm thì được gọi là “quá lâu”.
Lợi thế so sánh động là lợi thế so sánh tiềm năng chỉ được thể hiện trong
tương lai nếu các tiền đề được chuẩn bị ở giai đoạn hiện nay.
Đường CE trong Hình 12.1 (từ điểm C, GDP đầu người không thay đổi) chỉ
là trường hợp đặc biệt, để đơn giản hóa nên vẽ như vậy. Trên thực tế có thể