tháng lão bị ốm, hươu nai đem quả rừng, nước suối đến nuôi lão và nuôi
Quải.
Ngày hai cha con đem nhau đến ở khu rừng hoang vu này, bầy hươu nai
ân nghĩa đó cũng theo đi. Chúng ở cùng hang với cha con lão, canh gác cửa
hang mỗi khi lão đi đâu vắng và vui đùa với thằng bé như anh em ruột thịt
vậy.
Thằng Quải như trên đã nói, là một đứa trẻ khỏe như thần, lại tinh khôn
nữa. Chỉ cần đánh hơi đầu gió cũng biết giống ác thú gì, dù con ác thú ở
cách nó rất xa. Quải nghe con hoẵng “giác” (kêu) ban đêm mà biết trời sắp
sáng - nếu tiếng kêu ở trên cao; và trời sẽ mưa to - nếu tiếng kêu ở dưới
thấp; con diều hâu rít lưỡi trong không là sắp giở trời mưa lạnh.
Một ngày giông bão kia, nó một mình leo lên đỉnh núi, ngửa mặt nghe
gió lùa vi vút dưới chân và nhìn những tảng mây khổng lồ đen xẫm chuyển
trên nền trời u tối. Một con đại bàng bị gió bão đuổi ngang mây, đôi cánh
mỏi đã khiến nó lao đao, chúi xuống như chiếc lá khô sắp rụng. Quải lo sợ
cho tính mệnh con chim, nhưng không có cách nào cứu nổi.
Giữa lúc ấy thì mạng sống của lão sơn nhân cũng bị đe dọa như con chim
nọ. Một toán quân mã ở tít đằng xa theo đà gió bão, lạc lõng đến khu rừng
hoang kia. Đó là lũ giặc Cờ Đen bên xứ Tầu, chúng kéo sang nước ta
nhũng nhiễu, hành hạ con dân nước Việt bấy lâu nay khiến dân chúng cực
khổ không sao kể xiết. Bọn người và ngựa, hung dữ như một đoàn âm binh
hiện lên đột ngột đến nỗi lão vừa gánh bó củi về tới cửa hang thì bị vó ngựa
của chúng xô ngã và gươm giáo của chúng chĩa tua tủa lên mình lão. Một
tên tướng sai quân ném lão lên yên ngựa, rồi cả bọn lại phóng như gió lốc
theo một ngọn cờ đen rất lớn. Toán giặc sẽ qua rặng núi Diều hâu. Quải từ
nãy vẫn đứng trên ngọn núi, thoảng nghe vó ngựa khua rầm rập đằng xa, nó
lấy làm lạ chạy xuống xem. Mới đến nửa chừng núi thì toán quân ập tới.
Giữa đám gươm đao, nó thấy bố bị trói còng trên ngựa, do một tên giặc
chột mắt cỡi.
