Nga và dẫn đến sự đam mê viết bằng tiếng Nga của các nhà văn
Do Thái như Isaac Babel, phóng viên báo Odessa Do Thái, và sau đó
Boris Pasternak, Vasily Grossman và Nadezhda Mandelstam. Còn
Joseph Brodsky, sinh ở Nga và bị trục xuất năm 1972, đoạt giải
Nobel Văn học năm 1987, cuối cùng đã định cư tại Hoa Kỳ với lời
tuyên bố: “Tôi là người Do Thái, là thi sỹ Nga và là nhà bình luận
tiếng Anh”.
Di sản Ý
Dân số Do Thái tại Ý khá nhỏ nhưng lại “sản xuất” ra nhiều
nhà văn có hạng. Tiểu thuyết Garden of the Finzi-Continis (Khu
vườn của Finzi-Continis)của Giorgio Bassani mặc dù tập trung vào
các mối quan hệ giữa các nhân vật chính, vẫn cho thấy cái bóng ghê
rợn của chủ nghĩa phát xít – đặc biệt là các luật phân biệt chủng tộc –
đã bao trùm lên tất cả các sự kiện của cuốn tiểu thuyết. Christ
Stopped at Eboli là một cuốn hồi ký của Carlo Levi, xuất bản năm
1945, mô tả quãng đời lưu vong của ông trong những năm 1935-1936
tại Grassano và Aliano, hai thị trấn xa xôi ở miền Nam Ý, trong
khu vực của Lucania mà ngày nay có tên Basilicata. Tựa đề cuốn
sách có nghĩa là Christ đã dừng lại ở đây – ở Eboli, khi người dân Do
Thái ở đây cảm thấy họ bị Thiên Chúa bỏ rơi, bởi luân lý, bởi lịch sử
– và bằng cách nào đó họ đã bị loại ra khỏi cuộc sống trọn vẹn của
con người. Các nhà văn Do Thái Ý khác gồm có Primo Levi, Alberto
Moravia, Elsa Morante, Cesare Pavese, Natalia Ginzburg và Italo
Svevo.
Các nhà văn Ashkenazi viết tiếng Tây Ban Nha
