N
Lời nói đầu
gười Do Thái có lịch sử trên 5.000 năm, có thể truy ngược
nguồn gốc trở lại Thời kỳ Kinh Thánh (3000-538 TCN).
Câu chuyện về sự sống còn của người Do Thái có thể ví như
một vở kịch đầy bi tráng – thắng lợi nối tiếp thất bại,
rồi nhà nước ra đời như một phép lạ sau thời kỳ tưởng sắp bị diệt
vong – đó là vòng lặp điển hình cho lịch sử Do Thái cho đến tận
ngày nay. Hai lần ngôi đền Jerusalem bị phá hủy và cũng là hai
lần Israel nằm bên bờ vực thẳm: lần thứ nhất vào năm 586 TCN
dưới gót chân xâm lăng của Babylon, dân Do Thái hoặc bị giết hoặc
bị lưu đày sang Mesopotamia
cổ, đặc biệt là tới thủ phủ Babylon;
lần thứ hai vào năm 70 CN, ngôi đền Jerusalem bị san bằng, hàng
nghìn người Do Thái bị giết hoặc bị bắt làm nô lệ và bị lưu đày
phân tán đi khắp các miền của Đế quốc La Mã
. Sau thời điểm
này, trong suốt 2.000 năm, người Do Thái lang bạt khắp mọi nơi
trên trái đất, gần thì rải rác ở Trung Đông, châu Âu, Bắc Phi; xa
thì sang tận Trung Hoa. Từ cuối thể kỷ 19, hàng triệu người Do Thái
phần lớn từ châu Âu vượt biển sang tìm cuộc sống mới ở Hoa Kỳ…
Khoảng thời gian sáu năm 1939-1945 trong Thế chiến II, thảm
sát Holocaust của Đức Quốc xã đã vô lý lấy đi trên sáu triệu sinh
mạng của người Do Thái. Một vết thương cho đến nay vẫn chưa
lành. Vậy mà ba năm sau, 1948, Nhà nước Do Thái ra đời trên Vùng
đất Israel, như điều kỳ diệu.
Điểm nhấn lớn nhất trong lịch sử Do Thái hiện đại là chủ đề
quay trở về Vùng đất Israel (Eretz Yisrael – the Land of Israel) –
với sự trỗi dậy của Chủ nghĩa Zion (Zionism – Chủ nghĩa Phục quốc
