Gemara
Mishna đánh dấu sự kết thúc của một quá trình và bắt đầu
của một quá trình khác. Như đã nói ở trên, Mishna được viết thành
văn bản những lề luật, hướng dẫn, tranh luận mà trước đây chỉ được
truyền miệng. Nó cũng làm khởi phát những tranh luận nóng bỏng
giữa các Rabbi, và những tranh luận này về sau đã được biên soạn
thành một bộ sách chú giải chi tiết khác gọi là Gemara, lấy từ thuật
ngữ ‘nghiên cứu’ (study) trong tiếng Aramaic
. Bộ Gemara này
vượt trên cả những chú giải trong Sách Mishna và Kinh Torah, đề
cập tới mọi lĩnh vực trong đời sống của người Do Thái giáo trong
những năm lưu lạc.