Nội Kinh nói: Đối với Thận là Rốn. Vì Thận cùng với Rốn trước sau đối
nhau, nên dưới ngôi hai bên Thận có thể chẩn đoán bệnh ở Rốn. Nhưng nói
như thế có phải ý muốn nói Thận hai quả đóng phía sau, Rốn nằm ngay
chính giữa phía trước? Thế thì có phải khí sắc của Rốn phải hiện ở đầu dưới
Nhân Trung hay không?! Từ Nhân Trung ra đến ngôi Thận hai bên, mỗi bên
chia đôi lấy điểm giữa hạ thấp xuống gần phía trên khóe miệng là ngôi của
Bàng Quang và Tử Cung. Nhưng vì Bàng Quang là phủ của Thận, khí sắc
phải lệch bên trái. Tử Cung là cơ cấu chung bên dưới của năm tạng, lại
thuộc về Tam Tiêu, nên phải lệch bên phải. Và Tử Cung lại nằm sau Bàng
Quang nên khí sắc chìm hơn. Nói là nói thế, nhưng từ địa điểm của Bàng
Quang, Tử Cung xuống đến chót cằm, khí sắc của vùng hạ bộ thường có thể
hiện ở đấy.
Ở bìa khuôn mặt, trước cửa lỗ tai xuống đến ngang trái tai, khí sắc của
Tam Tiêu thường hiện ở đây nên có thể chẩn Tam Tiêu.
Chỉ còn Tiểu Trường, vì là bộ phận mắc liền với Vị, mà lại là phủ của
Tim, nên rất khó định ngôi thứ. Vả lại, màng mỡ của Tiểu Trường đều mắc
liền với Gan, Mật và Tỳ, nên ghép ở quãng giữa của ngôi buồng Mật và Vị
giao nhau. Khoảng ngôi tạng Gan và tạng Tỳ đúng ở phía trên hai bên trái
mũi, thuộc khoảng sống mũi mở ra hai bên, lấy điểm giữa của ngôi Vị và
Đại Trường mà dời lên đúng quãng giữa của địa điểm Gan và Tỳ.
Một điều nữa cần phải nhớ, tạng thuộc về ở trong, thuộc về âm; phủ thuộc
ở ngoài, thuộc dương. Khí sắc của tạng bao giờ khi biến cố cũng tối tăm ẩn
chìm. Còn khí sắc của bệnh ở phủ bao giờ cũng hiện nổi và sắc tươi nhuận.
Người đời sau nhìn khí sắc lấy bên trái thuộc Gan, bên phải thuộc Phổi,
trán thuộc Tim, cằm thuộc Thận, mũi thuộc Tỳ. Phương pháp này cũng rất
giản dị nhưng không tinh tế bằng tinh thần Nội Kinh.
Vùng Mi Gian đã là thuộc Phổi, hai bên sanh ra lông mày thì cũng phải
thuộc Phổi. Người đời đều nói lông mày thuộc Gan, nhưng không biết Nội
Kinh có nói bệnh trạng của chứng Phế phong phải khám ở trên lông mày. Đủ
thấy sự thật lông mày là nơi phát tiết của khí Phổi. Nhưng nếu huyết của
Gan không giao lên Phổi thì lông mày không thể mọc. Đại phàm tất cả lông
