Đáp: Đây là lãnh vực đi vào chuyên khoa không thể vắn tắt nói hết, chỉ
đại khái có thể phân làm hai loại: Trước hết để người bệnh nằm ngửa, hai
đầu gối dựng lên, hai tay xuôi, buông lửng bắp thịt bụng, theo lằn giữa dưới
hai bên Chẽn vừng mà từ từ đè nhẹ sâu xuống. Nếu là bệnh dư nước chua
tiêu hóa thì thành bụng bao giờ cũng ít phản ứng hoặc không phản ứng,
nhưng trong đó có hai cách:
a. Nếu đè vào đúng theo lằn giữa từ Chẽn vừng xuống rún, chỗ nào có
điểm đau là chỗ đó bị nước chua tàn phá có thể đi đến loét. Nhưng sự phản
ứng chỉ ở tại chỗ mà thôi, đó là bệnh của Vị.
b. Nếu đè vào thấy phản xạ chói ngược lên Tim đau nhói xuống đến vùng
Tử Cung. Đó là bệnh của Tâm Tỳ. Cho nên đã là bệnh của Tâm Tỳ thì phải
giải quyết theo Tâm Tỳ. còn bệnh Vị thì chỉ giải quyết theo bệnh Vị. Chính
vì thế mà đồng là bệnh dư nước chua ở Vị mà hai hệ thống mạch lý khác
nhau.
9. Hỏi: Trường hợp màng bụng có nước và Ung Thư máu, làm sao phân
biệt?
Đáp: Cả hai bệnh này phần đông thường gọi chung là Cổ Trướng, vì giữa
lớp màng bụng thuộc Tam Tiêu chứa rất nhiều nước, làm cho bụng căng đầy
to như cái trống. Nhưng nếu ta có phân biệt kỹ sẽ thấy hai loại Thủy Cổ và
Huyết Cổ khác nhau. Vì bệnh Thủy Cổ thuộc về hệ thống Thái Dương, sự
bài tiết bị bế tắc lộn ngược trở vào, nên nước đó chỉ là nước trong. Còn bệnh
Huyết Cổ là có quan hệ đến Gan và tuần hoàn âm huyết, nên trong nước ấy
đặc nhớt có lẫn máu trắng. Ta có thể lấy chừng hai phân khối nước ấy (kỹ
thuật lấy phải theo đúng như cách của Tây y), rồi đem hấp cách thủy. Nếu
khi chín đông đặc lại như lòng trắng trứng vịt, đó là bệnh Huyết Cổ, Ung thư
máu. Nếu không như thế là bệnh Thủy Cổ. Nếu căn cứ trên mạch thì thành
phần máu trắng ở trong màng bụng tức là đã hóa thành đàm. Cho nên bệnh
Huyết Cổ, mạch thường có hiện tượng Động Hượt. Nếu không như thế là
không phải. Đây cũng chỉ là đại khái những nét đậm để dễ nhận xét.
10. Hỏi: Ung thư (cancer) Gan và Gan chai (xơ gan) làm sao phân biệt?
