III. VỌNG CHẨN
Đã nói đến tứ chẩn là đã thu hẹp phạm vi tinh thần Y Đạo vào việc nhỏ xíu
là giáp mặt với bệnh nhân để khám phá từng người. Thế thì phép khám bằng
mắt chỉ là một phần nhỏ xíu trong nhỏ xíu của Y Đạo mà thôi. Tuy nhiên có
người nói: “Mênh mông vũ trụ vừa đủ trên đầu mảy lông, muôn việc xưa
sau nằm tròn trong chớp mắt hiện tại”. Thế thì nếu biết cách nhìn, chỉ phép
khám bằng mắt không thôi cũng đã là một bầu trời bao la vô tận tha hồ lội
bơi bay nhảy.
Nhà Phật có nói: “Tất cả chúng sanh không ai không đủ ba mươi hai
tướng (tức là tướng tròn đầy không thiếu thốn một khía cạnh nào), chỉ vì bị
tâm mê bóp méo nên đồng là đầu trên chân dưới, mũi dọc, mày ngang mà
vạn vạn kẻ chẳng ai giống ai; cho nên thân này như một khối sáp, tâm thức
như một điêu khắc gia, mới có mỗi một tâm niệm là ghi lại một dấu vết
riêng”.
Đã là tâm với vật không phải là hai, thì ăn uống, sanh hoạt, tâm tư, gia
đình, xã hội, nhứt nhứt đều có thể lưu lại muôn vàn sắc thái. Cho nên, chỉ
trong tinh thần “Thần nhi minh chi, tồn hồ kỳ nhơn” (nhập thần rồi tỏ sáng,
thực hiện được điều bởi lòng thành của con người). Trong Y Đạo, nhận chân
được cái bình thường thì khi gặp cái biến cố mới có thể thấu triệt. Những
sách vở để lại của người xưa về phép khám bằng mắt kể cũng đã vừa phong
phú, vừa cô đọng. Tuy nhiên còn biết bao chi tiết tùy thuộc vào thời đại đổi
thay, tinh thần xáo trộn, không thể căn cứ đóng cứng chết tê vào một số điều
kiện mà học thuộc lòng được. Tuy nhiên trước khi tường thuật lại những
bước đường của người xưa, chúng tôi muốn lập một môn chẩn đoán cụ thể
cho đương thời trong tinh thần Y Đạo, nên có những cách nhìn khám phá
khác biệt như sau:
Tuy rằng nêu lên danh từ “TỨ CHẨN”, nhưng sự đời không phải là một
thứ từng cục từng cục để riêng tư, cho nên có khi phân có khi hợp. Nhưng
đó mới chỉ là việc trực tiếp với bệnh nhân. Ngoài ra còn những điều kiện cần
phải để ý. Nội Kinh đã từng nói: “Trên không thông thiên văn, dưới không
