đạt địa lý, giữa không suốt nhơn sự thì không thể làm lương y”. Thế thì
những điều kiện chung quanh của Tứ Chẩn cũng không phải là ít, dù là trong
phạm vi vận dụng mắt.
Có một lương y trở về già nói: “Nếu đến một xứ xa lạ, hoặc một đô thị
hay một làng mạc nào chưa từng quen biết, dù là thầy thuốc giỏi cũng chớ
nên vội thi thố hiểu biết của mình. Ít nhất phải để vài ba tháng dạo chơi, trải
qua tình hình chợ búa, phong tục, tập quán, khí hậu, nhân tâm, thổ nghi,
phong thủy. Có để mắt quan sát được ít nhiều, đến chừng đó có thi thố hiểu
biết của mình, không những không muộn mà còn tránh được làm thành
những trò cười cho quần chúng địa phương”. Ý kiến như thế thật là đơn
giản, nhưng quả là người có một cách nhìn rất sâu sắc! Thế mới biết tuy nói
là Tứ Chẩn nhưng sự thật chỉ là biết vận dụng tinh thần sáng suốt trong mọi
lãnh vực mà thôi!
Kìa, ta hãy xem tại sao phụ nữ ở tỉnh Long Xuyên thường cổ chân to hơn
người tỉnh khác, và tuổi hết kinh kỳ cũng muộn hơn. Đối với người tỉnh
khác, thịt Cóc không thể là món ăn trường kỳ, thế mà đối với người sở tại,
thịt Cóc là món ăn trường kỳ của mùa nước nổi, và tại sao người Long
Xuyên tinh thần rất dễ mơ mơ màng màng, phiêu phiêu, phưởng phưởng. Và
tại sao họ rất thích sấm giảng ê a! Những điều ấy có quan hệ gì đến chuyện
mỗi năm đến mùa nước nổi, chợ Long Xuyên phải đi xuồng, món hàng bán
nhiều nhất ngoài chợ là thịt Cóc, và đến mùa khô thì nước cạn sâu thăm
thẳm không? Địa thế như thế có quan hệ gì đến bệnh Ung Thư, đến nước
chua bộ tiêu hóa không? Tại sao địa thế Lâm Đồng, Tuyên Đức chỉ phù hợp
với đàn bà, và rất không hợp với bệnh Ung Thư? Tại sao dân Sài Gòn lại dễ
xảy ra thịt dư mũi, thịt dư cổ họng, suyễn, phong thấp, nhức khớp xương và
tê liệt? Tại sao những năm vận hỏa, khí hỏa như Mậu Dần, Mậu Thân, Mậu
Tý, Mậu Ngọ, những nơi thành phố chen chúc mà nuôi gà Úc Châu trong
nhà nhiều quá, lại rất dễ xảy ra bệnh ban đỏ rất nặng có thể xảy ra xuất
huyết, hoặc bệnh Bạch Hầu Phong (Dypterie)? Tại sao những vùng làm
vườn, trồng cây um tùm, rậm rạp, bón nhiều phân, áp dụng nhiều thuốc sát
trùng, lại thêm cá vồ nuôi cầu, thì những vùng ấy lại dễ sanh bệnh sốt xuất
