CHÀNG NGỐC - Trang 543

đẹp phi phàm còn hiện trên gương mặt ngài; họ cố gắng duy trì nét đẹp trên
con người ngài cả trong những giờ thống khổ nhất của ngài. Trong bức
tranh của Rogojin, không có nét đẹp đó; bức tranh đó thực tả cái thi thể của
một con người đã gánh chịu nỗi thống khổ vô biên trước khi bị treo trên
cây thập tự, con người đó đã chịu thương chịu khó, chịu cực hình, bị lũ
lýnh canh khảo đả, bị dân đánh đập lúc ngài vác thập tự giá và quỵ xuống
dưới sức nặng của thập hình, con người đó cuối cùng đã chịu khổ hình là bị
đóng đinh trên cây thập tự trong suốt sáu tiếng đồng hồ (ít ra cũng theo sự
tính toán của tôi). Quả thực đây là khuôn mặt của một người vừa mới được
vực xuống khỏi thập tự giá; một khuôn mặt vẫn còn vương vấn nhiều hơi
ấm và sự sống; chưa có gì là vẻ cứng nhắc, nỗi đau đớn như vẫn còn giày
vò trên khuôn mặt người chết như thể ngài vẫn còn cảm thấy nó (người
nghệ sĩ quả đã “đạt” được nét đó rất tuyệt); mặt khác, gương mặt đó “thật”
một cách tàn nhẫn: thật giống у như thiên nhiên, và cái xác chết của con
người, bất luận là ai, cũng đều trông giống hệt như vậy sau lúc trải qua một
nỗi thống khổ dường ấy. Tôi được biết giáo hội Thiên chúa, ngay từ những
thế kỷ đầu tiên, đã tuyên bố rằng nỗi thống khổ của đấng Christ không phải
có tính cách tượng trưng mà là nỗi thống khổ thực sự, vì thế cho nên thân
thể của ngài bị treo trên thập tự giá cũng hoàn toàn bị chi phối dưới các quy
luật của tự nhiên. Trong bức tranh, gương mặt ngài bị tàn phá khủng khiếp
vì những cú đấm, sưng tấy lên, đầy những vết bầm tím rớm máu nổi cục,
đôi mắt mở trân trân, con ngươi trợn trừng và tròng trắng mở lớn loáng lên
một tia trong vắt chết chóc. Nhưng lạ nhất là khi nhìn ngắm thi thể con
người bị khảo đả này, người ta chợt nảy ra một câu hỏi lạ lùng kỳ dị: Nếu
tất cả những môn đồ của ngài, những kẻ sẽ trở nên các thánh tông đồ của
ngài mai sau; nếu những người đàn bà đã dõi theo bước ngài và đứng dưới
chân thập tự giá; nếu tất cả những kẻ tin cậy và ngưỡng mộ ngài mà nhìn
thấy một xác chết thảm thương như thế (mà chắc chắn xác ngài phải như
vậy rồi), thì làm sao họ còn dám tin rằng kẻ tuẫn tiết này có thể sống lại
được? Chắc chắn người ta chẳng thể nào đừng nghĩ rằng nếu sự chết là một
điều hãi hùng như thế, nếu những quy luật tự nhiên nó tàn khốc đến như
vậy, thì làm sao họ còn có thể vượt thắng được? Làm sao họ có thể thắng