Ardalionovna Ptisyna cùng chồng là Ptisyn và anh trai cô ta, Gavrila
Ardalionyts.
Mà thực, không có gì bực bội hơn là mang thân danh một kẻ cũng được
gọi là giàu có, thuộc gia đình khá giả, hình dong chải chuốt, cũng có học
vấn khả dĩ, không ngốc nghếch, thậm chí là tốt bụng, nhưng đồng thời lại
chẳng có tài cán, năng khiếu gì, cũng chẳng có chi gọi là kỳ quặc, độc đáo,
hay có được một tư tưởng gọi là của chính mình, nghĩa là cũng “chỉ như
bao nhiêu người khác” thôi. Giàu thì có giàu, nhưng không giàu bằng
Rothschild; gia thế khá giả thì có khá giả, nhưng chỉ làng nhàng; bề ngoài
trông cũng tươm tất, chải chuốt đó, nhưng là một phong thái chẳng có
nghĩa lý bao lăm; cũng học thức đấy, nhưng không biết làm gì với vốn học
thức đó; thông minh thì cũng có thông minh, nhưng chẳng hề có được tư
tưởng cá nhân nào; tốt bụng thì cũng có tốt bụng, nhưng tâm hồn không có
gì là bao dung, đại lượng v.v. và v.v… Thế giới này có cơ man là loại người
như thế, nhiều hơn chỗ chúng ta tưởng nữa. Cũng giống như mọi lớp người
khác, ta có thể chia họ ra làm hai hạng: Một hạng tâm trí tầm thường cạn
cợt, hạng kia thì “khôn ngoan hơn” nhưng hạng trước lại sung sướng hơn.
Vì đối với lớp người tầm thường cạn cợt kia, không có gì dễ dàng hơn là cứ
tưởng ra mình là một nhân vật độc đáo, ngoại hạng, lấy làm thích thú về cái
ảo tưởng đó không chút ngại ngùng. Đối với vài quý bà, quý cô, họ cho
rằng chỉ việc cắt tóc ngắn, đeo kính mắt màu xanh lơ, tự nhận mình là kẻ
thờ chủ nghĩa hư vô, rồi bằng cái cử chỉ đeo đôi kính lên mắt nữa là đủ tin
chắc như đinh đóng cột rằng mình là thứ thiệt rồi. Đối với một số quý ông
thì chỉ cần lòng họ rỏ được một giọt tình cảm nhân đạo, phước thiện là у đã
tin ngay rằng không ai khác còn có được một tâm tình sâu sắc như y, rằng у
chính là một kẻ tiên phong của nền văn minh. Với một anh khác, chỉ cần
cóp nhặt đôi ba tư tưởng nghe lỏm được hay đọc thấy đâu đó, rồi vội tin
ngay rằng tư tưởng đó là của chính y, phát xuất từ trí não у ngay! Cái thói
hợm hĩnh ngây ngô ấy- nếu có thể gọi như thế- trong những trường hợp đó
đã lên đến mức chẳng thể tin được, nhưng ta lại rất hay gặp phải. Cái thói
hợm hĩnh ngây ngô đó, cái đức tin quyết nơi chính mình và nơi tài cán
