ít, họ cũng chỉ bị đau gan là cùng. Tuy vậy, trước khi chịu thua, trước khi
đầu hàng, họ cũng còn bày ra lắm trò điên đảo suốt một quãng đời dài từ
buổi niên thiếu đến lúc trưởng thành và tất cả những trò bi hài đó cũng chỉ
nằm trong nỗi khát vọng muốn trở nên độc đáo. Chính trong những trường
hợp ấy, ta cũng gặp những “ca” thật lạ lùng: Vì điên cuồng muốn trở nên
độc đáo, một người lương hảo lắm lúc không chút ngần ngại làm chuyện
thấp hèn; con người khốn khổ này vừa thật thà, vừa tốt lành, đã đổ mồ hôi
nước mắt kiếm miếng sống cho gia đình mình và cho cả những kẻ khách lạ!
Thế mà việc gì xảy đến cho у đây? Suốt đời, chẳng bao giờ у được yên
nghỉ. Cái ý nghĩ rằng у đã hoàn thành tốt đẹp trách vụ làm người của mình
chẳng phải là một niềm an ủi, khích lệ gì cho y, mà trái lại còn khiến у nổi
nóng. Y bảo: “Chỉ tại điều đó mà ta đã phí cả cuộc đời, điều đó đã trói
chân, trói tay ta… Đích thị điều đó đã ngăn trở ta thực hiện được những
khám phá lớn. Nếu không bị chúng ràng buộc, hẳn ta đã khám phá ra được
thuốc súng hay tìm ra châu Mỹ rồi cũng nên. Ta chưa biết chắc ta khám phá
ra điều gì, nhưng chắc chắn là ta sẽ khám phá được! Đặc tính tiêu biểu nhất
của quý vị này là suốt đời họ chẳng bao giờ biết đích xác họ phải khám phá
điều gì, và cả cuộc đời, họ cứ chực đi khám phá mà không biết khám phá
cái gì: Thuốc đạn hay là châu Mỹ đây? Nhưng cái nỗi khắc khoải phát sinh
do mối khát vọng muốn được khám phá của họ thì quả thật Columb hay
Galilée
Gavrila Ardalionyts đã dấn thân vào con đường này, nhưng chỉ mới chập
chững bước đầu. Gã vẫn còn quá nhiều thời gian trước mặt để diễn những
trò điên đảo. Cùng lúc đó, từ nhận thức sâu xa và tàn nhẫn về nỗi tầm
thường của gã, và nỗi ước mơ muốn tin rằng mình là một con người hoàn
toàn độc lập đã mưng mủ trong tim gã một vết thương ngay từ thuở ấu thời.
Gã là một mẫu thanh niên chất ngất dục vọng và ganh ghét, hình như trí
não gã đã thẳng căng từ lúc sinh ra. Gã xem những thôi thúc của dục vọng
gã như sức sống của gã. Trong nỗi khát khao đắm đuối muốn được rạng
danh, lắm lúc gã đã toan dấn một bước liều lĩnh triệt để, nhưng chính lúc
cần phải nhảy thì gã lại suy bì hơn thiệt rồi co vòi. Đó mới là điều làm gã
