Nhưng tất nhiên đó chỉ là một nhận xét. Nhìn chung hồi ấy Versilov
tránh nói về công tước cũng như về tất cả những gì thiết thực. Bấy giờ tôi
đã nghi ngờ rằng ông đến chỗ công tước cả khi không có tôi và giữa họ có
quan hệ đặc biệt gì đó. Tôi không bực, cũng không ghen tị thấy ông nói
chuyện với công tước bằng giọng nghiêm túc, ít giễu cợt hơn so với khi nói
cùng tôi; song tôi thích điều đó vì bây giờ tôi đang hạnh phúc. Tôi cũng bỏ
qua cái việc trình độ của công tước hơi bị hạn chế nên không hiểu được
những câu nói tinh tế và dí dỏm. Thời gian gần đây công tước như thể được
giải phóng. Tình cảm của anh ta đối với Versilov bắt đầu thay đổi. Versilov
tinh ý nhận ra điều đó. Tôi cũng nói thêm rằng công tước đồng thời cũng
thay đổi thái độ đối với tôi, thậm chí quá rõ; chỉ còn lại một số hình thức
khô cứng trong quan hệ vốn nồng nhiệt giữa hai chúng tôi. Dầu vậy tôi vẫn
tiếp tục đến nhà anh ta. Kể ra tôi có thể không đến nhà anh ta. Hồi ấy tôi rất
vụng về, chẳng lẽ chỉ riêng sự vụng về lại có thể đẩy người ta đến chỗ hạ
mình như thế? Tôi vay tiền của công tước và nghĩ rằng chẳng sao cả. Bấy
giờ tôi cũng biết rằng không nên như vậy, nhưng đơn giản là tôi ít nghĩ đến
chuyện đó. Tôi đến không phải vì tiền, mặc dù tôi cần tiền kinh khủng. Tôi
biết mình đến không phải vì tiền, nhưng rõ ràng ngày ngày tôi đến vay tiền.
Nhưng tôi đang trong vòng xoáy, ngoài ra, lòng tôi đang rộn ràng!
Lúc tôi đến, chừng mười một giờ sáng, thì thấy Versilov đang kết thúc
bài hùng biện khá dài nào đó; công tước vừa đi lại trong phòng vừa nghe;
còn Versilov thì ngồi. Công tước có vẻ hơi xúc động. Versilov luôn luôn có
thể làm cho anh ta xúc động. Công tước là người vô cùng nhạy cảm, đến
mức ngây thơ, khiến tôi lắm lúc nhìn anh ta bằng thái độ kẻ cả. Nhưng tôi
nhắc lại, thời gian gần đây anh ta hay bực tức. Trông thấy tôi, anh ta dừng
chân, mặt hơi giật giật. Tôi thầm biết sáng nay tại sao công tước khó chịu,
nhưng không ngờ tới mức mặt giật giật như vậy. Tôi biết công tước có
nhiều điều lo lắng, song tệ thay, tôi chỉ biết được một phần mười trong số
đó, còn chín phần kia là bí mật đối với tôi. Thành thử ngớ ngẩn đến mức
lắm khi tôi đi an ủi anh ta, khuyên nhủ anh ta, bảo anh ta đừng bực bội làm
gì về “những chuyện vặt vãnh”. Công tước im lặng, song chắc là lúc ấy anh
