chỗ Zertsikov đã sáng tỏ; và cái tin vui đó làm cho tôi hồi phục nhanh
chóng sau nhiều ngày bất tỉnh, thập tử nhất sinh.
Đêm ấy, sau khi từ sòng bạc trở về, công tước Sokolsky viết liền hai lá
thư - một cho tôi, một gửi về trung đoàn cũ của anh ta, nơi từng có chuyện
với Stepanov. Cả hai lá thư được gửi đi ngay sáng hôm sau. Tiếp đó anh ta
viết đơn gửi cấp chỉ huy, rồi tự mang nó đến gặp vị chỉ huy trung đoàn,
nhận rằng mình là “tội phạm hình sự, tham gia làm cổ phiếu giả, xin tự thú,
tự nộp mình và xin được xét xử”. Rồi anh ta trao đơn trong đó trình bày rõ
ràng mọi việc. Anh ta liền bị bắt giữ.
Còn đây là nguyên văn lá thư công tước viết cho tôi:
“Arkady Makarovich vô cùng quý mến,
Sau khi thử “lối thoát” theo kiểu đầy tớ, tôi đã mất cái quyền an ủi đôi
chút tâm hồn mình, bằng ý nghĩ rằng cuối cùng tôi đã có thể thực hiện một
chiến công thật sự. Tôi có lỗi với Tổ quốc và trước gia tộc tôi, và tự tôi,
người cuối cùng trong gia tộc, tôi sẽ tự xử mình. Tôi không hiểu tại sao
mình lại có thể bám víu vào ý nghĩ thấp hèn là tự bảo vệ và mơ ước chuộc
tội bằng tiền bạc? Dầu gì thì trước lương tâm mình, tôi mãi mãi đã thành kẻ
tội phạm. Bọn người kia dù có trả lại cho tôi mấy dòng chữ giới thiệu tai
hại, chúng cũng sẽ suốt đời không buông tha cho tôi! Nghĩa là tôi sẽ phải
sống với chúng, bị chúng chi phối suốt đời - số phận chờ tôi như thế đấy!
Tôi không thể chấp nhận nó, cuối cùng tôi đã tìm được nơi tôi sự kiên
quyết hoặc có lẽ là sự tuyệt vọng, để hành động như tôi đang làm lúc này.
Tôi đã viết thư cho các bạn ở trung đoàn cũ để thanh minh cho
Stepanov. Hành động ấy chẳng có gì là lập công chuộc tội cả: chẳng qua
chỉ là lời trăn trối của kẻ hấp hối sẽ chết vào ngày mai.
Hãy tha lỗi cho tôi đã ngoảnh mặt khỏi anh ở sòng bạc; đó là vì lúc ấy
tôi không tin anh. Bây giờ, khi tôi đã là một xác chết, tôi có thể thừa nhận
như thế… từ thế giới bên kia.
