hụt thương mại của Mỹ, điều mà nhiều người xem như là một chỉ số rõ ràng
nhất thể hiện thứ hạng cạnh tranh của Mỹ trong nền kinh tế thế giới, đã lên tới
151 tỉ USD, cao hơn gần 40% so với của Nhật.
Những con số thống kê như
vậy càng làm hăng thêm lập luận của “những người theo trường phái suy vi”,
lực lượng vốn tin rằng Mỹ đang nhanh chóng để mất vị thế bá chủ của mình vào
tay những quốc gia tràn đầy sinh lực hơn và có nhiều triển vọng mới hơn, chẳng
hạn như Nhật Bản. Một trong số những nhà lý luận nổi tiếng nhất theo trường
phái này là sử gia kinh tế Paul Kennedy. Trong cuốn “ Sự trỗi dậy và sụp đổ của
những cường quốc lớn” (The Rise and Fall of the Great Powers) viết năm 1987
của mình, Kennedy dám chắc rằng Mỹ, trong thập niên 80, đang trải qua một
cuộc suy yếu tương đối sức mạnh kinh tế. Vì thế, nước này phải chịu đựng tình
trạng “quá căng thẳng giữ vẻ oai vệ” mà trong đó, nhiều cam kết chiến lược của
Mỹ trên thế giới đều vượt quá khả năng hiện thực hóa của nước này. Kỷ nguyên
bá chủ của Mỹ chắc chắn sẽ lui dần vào những cuốn sách lịch sử, giống như các
đế chế Tây Ban Nha và Vương quốc Anh.
Theo một số nhà quan sát, giải pháp cho nhiều vấn đề khó khăn rắc rối của
Mỹ có thể được tìm thấy ở một châu Á đang lên. Nhật dường như đã và đang
thiết lập lại những định luật kinh tế cơ bản. “Mô hình châu Á” với nhà nước là
người giữ vai trò quản lý nền kinh tế của Nhật có vẻ như được trang bị tốt hơn
để chuẩn bị tạo ra một nền kinh tế có sức mạnh cạnh tranh đẳng cấp quốc tế, để
giảm những cú sốc tác động từ bên ngoài vào và để xử lý những vấn đề gây đau
đớn, khó chịu như tái cơ cấu các ngành nghề hoạt động sa sút. Các phương pháp
sản xuất siêu năng suất được phát triển tại các công ty lớn của Nhật Bản, chẳng
hạn như Honda, được cho là nhân tố đem lại cho các công ty này một lợi thế
cạnh tranh mà các đối thủ Mỹ không thể nào vượt qua được. Một số người chỉ
ra cách thức Mỹ lấy lại sinh lực của mình là áp dụng những tập quán kinh doanh
và chính sách kinh tế do lực lượng đang lên có sức mạnh khủng khiếp này nghĩ
ra. Mỹ cần phải có một cuộc Cách mạng Minh Trị của riêng mình. Ezra Vogel
đã đưa ra quan điểm này trong một cuốn sách có nhiều ảnh hưởng viết năm
1979 với tựa đề mà tự nó đã nói lên tất cả “ Nhật Bản là số một” . Vogel viết:
“Có thể dễ dàng chứng minh được rằng, trong nhiều lĩnh vực, các định chế Nhật
Bản cũng đang đối mặt với những vấn đề giống như vấn đề chúng ta đang
đương đầu nhưng họ xử lý thành công hơn chúng ta. Lẽ nào chúng ta không thu
