như Irimajiri đã đúng. Dù có hàng đống chứng cứ cho thấy tính ưu việt của hệ
thống sản xuất “tinh gọn”, Ba Ông Lớn vẫn phải trầy trật nỗ lực giới thiệu
những khái niệm này cho các nhà máy của họ. Liệu Mỹ thực sự có khả năng học
hỏi từ Nhật hay không?
***
MộT Số NGƯờI Mỹ cho rằng tương lai đất nước họ có thể sẽ phụ thuộc vào
điều đó. Cuộc tìm kiếm, truy lùng những bí mật kinh tế của Nhật đã trở thành
một hiện tượng của Mỹ. Các nhà nghiên cứu phân tích tỉ mỉ phong cách quản lý
và các hệ thống sản xuất của Nhật nhằm phát hiện ra những bí mật nằm đằng
sau năng suất khác thường của nước này. Họ phát hiện ra các công ty Mỹ đều có
sai lầm trong mọi thứ, từ cách đối xử với các công nhân cho đến cách thiết kế
văn phòng theo kiểu đóng cửa khép kín, thậm chí cho đến việc tập trung vào lợi
nhuận và tối đa hóa giá trị cổ đông. Tuy nhiên, sự tự vấn mình đó đã vượt rất xa
ra ngoài phạm vi văn phòng của các giám đốc điều hành. Sự đi lên của Nhật
khiến người Mỹ phải đặt câu hỏi về những giá trị, văn hóa và hệ tư tưởng quốc
gia của mình. Chẳng hạn như, một bài báo do Richard Tanner Johnson và
William Ouchi viết trên tờ Harvard Business Review năm 1974 kết luận rằng
nguyên nhân Mỹ rõ ràng không thể cạnh tranh lại với người Nhật bắt nguồn từ
chính lịch sử của nước này. Bài báo khẳng định tinh thần cao bồi phóng khoáng
của Mỹ, một di sản của thời kỳ chinh phục miền Viễn Tây, đã tạo ra một chủ
nghĩa cá nhân theo màu sắc tự do, một điều không tương hợp với văn hóa hợp
tác và tập thể của người Nhật khi điều hành doanh nghiệp hiện đại. “Có thể là
những phương pháp của Nhật Bản thích hợp với cách sống mang tính cộng đồng
đông đúc hơn cách tiếp cận của Mỹ,” bài báo tuyên bố “Có lẽ một số giá trị Mỹ
đã định hình vững chắc của chúng ta không còn phù hợp trong thời đại này
nữa.”
Một số chuyên gia châu Á khẳng định câu trả lời cho các vấn đề của Mỹ là
cần tiếp nhận những chuẩn mực văn hóa, chính trị và kinh tế của Nhật Bản.
Nhiều nhân vật trong số những người say mê Nhật Bản tin rằng quốc gia châu Á
này đã hình thành một xã hội tiên tiến hơn, giỏi xử lý những thách thức của thế
giới hiện đại hơn Mỹ và vì thế rất đáng được học tập theo. Người khởi xướng
