trên? Dạo đó chúng tôi có tuổi thanh xuân, có một niềm hi vọng cuồng dại.
Trong những tháng ngày gian nan dài dặc ấy, tất cả chúng tôi kết thành một
khối, và ở trên một hành tinh khác ấy chúng tôi từng nhận ra nhau, từng réo
gọi nhau. Chiếc đồng hồ cúc cu và những cuốn sách của tôi réo gọi đàn bò
gầy trơ xương trên trảng cỏ, gọi các ông già bà cả buồn rũ người Kikuyu:
“Bạn cũng ở đó. Bạn cũng là một phần đồn điền dưới chân rặng Ngong
này.” Thời khốn khó ấy đã ban phúc cho chúng tôi và đã đi qua rồi.
Những người bạn của đồn điền tìm tới với ngôi nhà rồi lại ra đi. Họ không
phải kiểu người ở yên lâu một chỗ, cũng chẳng phải dạng cứ sống vậy tới
già; họ chết và chẳng bao giờ quay lại nữa. Song họ từng ngồi hạnh phúc
bên đống lửa, và khi ngôi nhà đang bao bọc họ bảo rằng: “Tôi sẽ chẳng để
Người đi trừ phi Người ban phúc cho tôi,” thì họ cười phá và ban phúc cho
nó, còn nó để họ ra đi.
Một bà cụ ngồi trong buổi tiệc kể chuyện đời mình. Bà tuyên bố muốn sống
lại y thế một lần nữa, bằng điều này chứng tỏ mình đã sống khôn ngoan.
Tôi thầm nghĩ: Vâng, đời bà là kiểu đời phải sống tới hai lần mới nói được
mình đã sống. Ta có thể chơi lại một bản aria
song tuyệt không thể làm
vậy với toàn bộ tác phẩm - như bản giao hưởng hay bi kịch năm hồi. Nếu
phải diễn lại thì nguyên do bởi chúng đã không diễn ra đúng cách.
Cuộc đời ơi, ta sẽ chẳng để ngươi đi trừ phi ngươi chúc phúc cho ta, nhưng
nếu được vậy rồi ta sẵn lòng để ngươi rời gót.
