Thực hành định tâm nhằm mục đích giúp tâm an định vững chắc, đem
lại sự bình an tĩnh lặng cho tâm. Tâm chúng ta thường vọng động và bất an,
khó kiểm soát. Tâm cuốn trôi theo dục lạc ngũ trần như nước cuốn theo
dòng thác lũ và tràn ngập khắp nơi. Con người biết cách khống chế nước,
biết sử dụng và kiềm chế nước làm cho nước trở thành một nguồn lợi ích lớn
lao cho nhân loại. Con người thật thông minh tài giỏi, họ biết cách làm
những đập nước khổng lồ, những hồ trữ nước rộng lớn, những mương dẫn
nước hữu ích. Tất cả công tác trị thủy trên đều nhằm mục tiêu làm cho nước
hữu dụng hơn; không để cho nước phóng túng buông lung, muốn chảy đến
đâu thì chảy rồi cuối cùng dồn vào chỗ thấp nhất mà không đem lại chút lợi
ích nào.
Tương tự như vậy, khi tâm được kiểm soát, được thường xuyên huấn
luyện, được ngăn chặn không cho tự do phóng túng, như nước được đập
ngăn giữ, thì sẽ tạo được vô vàn lợi ích. Đức Phật dạy: "Tâm được kiểm
soát, chế ngự sẽ đem lại bình an, hạnh phúc thật sự. Hãy thận trọng huấn
luyện tâm để đạt được lợi ích lớn lao nhất." Những loại thú như voi, ngựa,
bò v.v... phải được thuần hóa trước khi sử dụng vào công việc, và chỉ khi
nào đã được huấn luyện thuần thục thì sức mạnh của chúng mới thực sự đem
lại lợi ích cho chúng ta. Cũng vậy, tâm được huấn luyện tốt đẹp sẽ có nhiều
phúc lợi gấp bội tâm chưa thuần thục. Đức Phật và các thánh đệ tử của Ngài
cũng đã huấn luyện tâm như vậy. Trước kia, khi tâm chưa thuần thục, các
Ngài cũng phải dày công huấn luyện, tương tự như chúng ta đang cố gắng
làm ở đây. Hãy xét xem tại sao các Ngài được chúng ta tôn kính ngưỡng mộ
như thế, đồng thời cũng nên xét xem chúng ta đã thu nhận được những lợi
lạc gì qua lời dạy của các Ngài. Tâm được kiểm soát và huấn luyện là một
thiết bị tốt đẹp, hỗ trợ chúng ta trong mọi công việc và trong mọi hoàn cảnh.
Ngườinào chịu bỏ công huấn luyện tâm sẽ có một cuộc sống quân bình, biết
phát triển và điều hành hợp lý các hoạt động thường nhật. Và một khi tâm đã
được huấn luyện thuần thục, đúng cách thì bình an hạnh phúc to lớn sẽ đến
với chúng ta.
---o0o---
12. Cái Lỗ Sâu
Giả sử có một cái lỗ và có một vật gì ở dưới đáy. Người nào đút tay vào
lỗ mà không đụng đến đáy đều than là lỗ quá sâu. Một trăm người hay một
ngàn người đều than như vậy. Chẳng một ai bảo rằng tay mình không đụng
được đáy lỗ vì tay quá ngắn. Chúng ta hãy trở về với chính mình, hãy bước
