CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 222

bạn sẽ tìm đến thị trường cổ phiếu và trái phiếu. Nếu thị trường trái phiếu ứ
đọng thì bạn tìm đến ngân hàng hoặc thị trường chứng khoán. Giải pháp tay
ba này giúp phân tán mức rủi ro tài chính và tăng năng lực cho hệ thống tài
chính ứng phó với những cơn sốc. Nhưng thường ta chỉ thấy các nước đang
phát triển chỉ có một, nhiều lắm là hai trong số ba yếu tố, khiến cho nền tài
chính của họ không lấy gì làm ổn định.
Hãy nhìn các con hổ Á châu. Có một đặc điểm chung khi một nước lâm
vào các cơn khủng hoảng, đó là: tỷ lệ tiền tiết kiệm nội địa cao và mức
chính phủ nợ nước ngoài thấp. Dân chúng không muốn tiêu tiền và chính
phủ không muốn vay tiền. Như thế hay quá? Không hẳn. Ở những nước mà
dân chúng ham thích tiết kiệm thì tiền của họ chỉ nằm trong các ngân hàng
địa phương, vì các dạng quỹ đầu tư, quỹ hưu bổng và thị trường trái phiếu
hầu như không tồn tại ở dạng thô sơ. Các ngân hàng địa phương chịu tồn
đọng những lượng tiền lớn, và điều duy nhất họ có thể làm là đem tiền đó
cho các công ty địa phương vay mượn. Dẫn đến sự cạnh tranh quyết liệt
giữa các ngân hàng, họ ném tiền tới tấp, thậm chí vào những người mượn
tiền cho những dự án chưa đạt tiêu chuẩn. Hơn nữa khi ngân hàng gặp khó
khăn, thậm chí bị cải tổ như trường hợp ở Thái Lan thì rất khó cho các công
ty vay tín dụng mới, vì không có thị trường trái phiếu, trong khi cổ phiếu
của họ lại chưa kịp phát hành. Chính vì thế Hồng Kông và Singapore đã
quyết định mở thị trường trái phiếu - mặc dù tiền tiết kiệm trong ngân hàng
rất nhiều - vì họ muốn thị trường trái phiếu đó cung cấp cái gọi là "vốn kiên
nhẫn", - tín dụng dài hạn cho các công ty, tránh những điều kiện ngặt nghèo
ngắn hạn do ngân hàng ấn định. Thêm nữa, thị trường trái phiếu cũng giúp
cho những người gửi tết kiệm ở Hồng Kông và Singapore đầu tư vào những
quỹ đầu tư và hưu bổng có khả năng trả lợi tức cao hơn lãi suất tiết kiệm
trong ngân hàng.
Bầy Thú Điện Tử lâu nay đã khuyến khích việc thiết lập thị trường trái
phiếu, để chúng kiếm ăn và cũng vì những nguyên tắc tài chính của loại thị
trường này cho phép tăng cường mức độ minh bạch và dân chủ hóa trong
nền tài chính. Thị trường chứng khoán và trái phiếu giúp cho các công ty
tránh được việc phải quỵ lụy trước một nhóm nhỏ các viên chức ngân hàng,