CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 405

lấy Camry và thỉnh thoảng có người thậm chí đổi được Camry để lấy xe
Lexus. Chúng ta thường nghĩ toàn cầu hóa chỉ đính dáng tới việc một đất
nước hội nhập với bên ngoài, hay những gì được áp đặt từ phía trên hay từ
bên ngoài, chúng ta thường quên rằng toàn cầu hóa bắt đầu từ những tầng
lớp địa phương, từ thâm tâm mỗi chúng ta.
Điều đó giải thích tại sao cùng với sự xuất hiện những sự chống đối nhằm
vào những sức ép, sự tàn khốc và thách thức của toàn cầu hóa, là cả một
nền tảng dân chúng ở dưới dạng đòi hỏi những phúc lợi từ chính quá trình
này. Nền tảng là tập hợp của hàng triệu nhân công, những người bị toàn cầu
hóa xô đẩy, nhưng chính họ đã đứng lên, phủi bụi trên quần áo, và gõ cửa
toàn cầu hóa, đòi được gia nhập vào hệ thống này. Vì nếu họ chỉ có dù một
phần cơ may thì những con rùa sẽ không muốn mãi mãi mình là rùa, những
người bị bỏ rơi sẽ không muốn lặng lẽ đi sau, và những người thiếu hiểu
biết nay sẽ muốn học thêm. Họ muốn trở thành những con sư tử hay linh
dương, họ muốn hưởng chút ít từ toàn cầu hóa, họ không muốn phá bỏ nó.
Tình cờ tôi sang Rio de Janeiro lúc chính phủ Brazil tư nhân hóa công ty
điện thoại quốc doanh Telebras. Lúc đó có một cuộc biểu tình trên đường
phố Rio chống tư nhân hóa. Nhưng điều là tôi ngạc nhiên là vào này hôm
sau, tờ báo Brazil O Globo đăng một phỏng vấn với một trong nhũng người
xuống đường biểu tình. Khi được hỏi vì sao anh ta đi biểu tình, người này
trả lời anh ta làm thế bởi vì "nghĩ rằng tôi có thể kiếm được một việc làm."
Anh chàng này không chống tư nhân hóa, mà chỉ muốn kiếm phần.
Dân chúng có thể chịu đựng được nhiều sức ép từ toàn cầu hóa hơn là
người ta tưởng - vì, chẳng hạn những người thợ mỏ Nga, nông dân Mexico
và lao động Indonesia hiểu rằng ở một mức nào đó, họ không có lựa chọn
nào khác hơn là phải theo kịp vào Thế giới Đi nhanh; phần nữa cũng bởi vì
số đông dân chúng không muốn thế giới đó đi chậm lại. Dĩ nhiên, nếu
những thế lực thị trường trở nên khó kiểm soát - nếu dân chúng cảm thấy
toàn cầu hóa trở nên điên rồ, phá vỡ quan hệ giữa lòng hăng say làm việc
và mức cải thiện sinh hoạt và những cải tổ đầy đau đớn và chính sách thắt
lưng buộc bụng không đem lại gì cho họ - thì chắc chắn họ sẽ đạp bỏ toàn
cầu hóa. Nhưng chúng ta chưa phải đã tiến đến cái mức đó.