Thomas L. Friedman
Chiếc Lexus và cây Ô liu
Dịch giả: Lê Minh
Chương 16
Tập hợp lực lượng (hay chống đối lại chống đối
Mùa đông năm 1995, tôi đến Hà Nội. Mỗi buổi sáng khi đi tập thể dục, tôi
dạo quanh những ngôi chùa bên hồ Hoàn Kiếm, ngay ở trung tâm Hà Nội;
và mỗi buổi sáng tội lại gặp một phụ nữ Việt Nam nhỏ bế ngồi bên lối nhỏ,
bên cạnh là một chiếc cân buồng tắm. Chị mời mọi người lên cân để kiếm
chút tiền. Và mỗi buổi sáng tôi trả cho chị ta một đô-la và bước lên cân.
Không phải vì tôi muốn biết tôi năng bao nhiêu cân - tôi biết rõ trọng lượng
của bản thân tôi (và nếu nhớ không lầm thì cân của chị cũng không được
chính xác cho lắm). Nhưng, bằng cách bước lên cân, tôi muốn đóng góp
cho toàn cầu hóa ở Việt Nam. Đối với tôi, phương châm của người phụ nữ
này, mà chị này không nói ra, là: "Có được thứ gì, dù lớn hay nhỏ thì cứ
việc bán, đổi chác, cho thuê, thế chấp... làm bất cứ điều gì để kiếm lời, cải
thiện đời sống và hội nhập vào cuộc chơi."
Người phụ nữ và chiếc cân thể hiện một thực tế căn bản của toàn cầu hóa,
một điều ít được nhắc tới trong những bàn bạc của các nhà quản trị tiền tệ,
quỹ đầu tư và những bộ vi xử lý kỹ thuật cao. Đó là: toàn cầu hóa bắt đầu
từ tầng lớp dướo, từ hè phố, từ tâm hôn và những hoài bão của con người.
Đúng là toàn cầu hóa là kết quả của trào lưu dân chủ hóa tài chính, thông
tin và công nghệ, nhưng động lực để lái những trào lưu đó chính là hoài
bão của con người - mong muốn có một cuộc sống tốt hơn - cuộc sống có
nhiều lựa chọn để đi lên, ăn ngon, mặc đẹp, du lịch, làm việc, đọc sách, viết
sách và học thêm. Toàn cầu hóa bắt đầu từ một phụ nữ ở Hà Nội, ngồi bên
lề đường, dùng chiếc cân bàn như chiếc vé để gia nhập cái Thế giới đi
nhanh đó.
Trong trung tâm Hà Nội ngày nay, một phân vuộng trên hè phố dường như
đều có những người buôn bán, hoặc từ mảnh chiếu, từ rương hòm hay từ
cửa hiệu của họ. Trên đường phố là những người đã đổi dép guốc để lấy xe
đạp, đổi xe đạp sang xe máy, đổi xe máy lấy xe hơi Honda Civc, đổi Civic
