CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 431

linh kiện đó nhưng vẫn giữ 10 nhân viên tổng đài đó lại, hoặc trả rất nhiều
tiền đền bù cho họ thôi việc. Kết quả sẽ là hoặc công ty đó rất ngần ngại
trong việc tuyển người mới, hoặc ngần ngại trong việc mua và áp dụng kỹ
thuật mới vì nó sẽ không đủ tiền để mua kỹ thuật đồng thời trả lương cho
những nhân viên mà kỹ thuật đó thay thế nhưng vẫn nằm lại công ty, hoặc
có thể họ ra đi nhưng phải được đền bù nhiều. Như vậy đầu tư mới sẽ
không mang lại lợi nhuận đáng kể. Nhân nói về đều này ta có thể nhân xét
rằng bước ngoặt trong lịch sử Hoa Kỳ trước khi bước sang thiên niên kỷ
mới là khi Ronald Reagan quyết định sa thải toàn bộ số nhân viên hoa tiêu
hàng không đã đình công vào năm 1981. Không một sự kiện nào lớn hơn
thế trong việc đánh dấu sự thay đổi trong tương quan lực lượng giữa chủ và
nhân viên, mở đường cho các công ty Mỹ mặc sức sa thải nhân viên, áp
dụng kỹ thuật, rồi lại mặc sức tuyển lao động mới. Chẳng có thế mà sau đó,
hàng triệu việc làm ở Mỹ đã bị xóa sổ đồng thời hàng triệu việc làm mới
được hình thành cũng ở Mỹ trong những năm 90. Trong khi đó các thị
trường nhân lực ở châu Âu tiếp tục trì trệ, và mức thất nghiệp đứng ở 12
phần trăm.
Kiến trúc sư của chúng ta sẽ thiết kế một đất nước trong đó ngườ ta căm
ghét những tập đoàn được chính phủ bảo hộ, buộc mỗi công ty và mỗi ngân
hàng phải vật lộn để tự tìm chỗ đứng, nhưng sự độc quyền thì sẽ không
được dung tha. Đó là điều quan trọng, bởi vì khi một công ty Mỹ, như
Microsoft chẳng hạn, trở thành đầu tàu được ngưỡng mộ trên thế giới, thì
nó vẫn phải ra trước cơ quan chống độc quyền của Bộ Tư Pháp Mỹ để chịu
chất vấn. Đó là một trong những thế mạnh tiềm ẩn lớn nhất của Mỹ. Những
người cho rằng để bảo tồn sức mạnh, nước Mỹ sẽ phải dung túng những
công ty như Microsoft chẳng hạn - cho nó làm gì tùy ý - đã hoàn toàn sai
lầm. Thực tế cho thấy một nhóm người trong Bộ Tư Pháp, lương 75.000
đô-la Mỹ mỗi năm, có thể đứng ra thách thức Micosoft, một công ty lớn
nhất nước Mỹ, và thắng cuộc - đó chính là nguồn sức mạnh của Mỹ. Bao
giờ cũng có thể có một công ty khác xuất hiện, cạnh tranh với Microsoft,
một khi cơ quan chống độc quyền của Bộ Tư Pháp vẫn còn đó và có khả
năng dẹp bỏ các tập đoàn độc quyền, và một khi vẫn có những chánh án