CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 93

không đơn thuần là một thứ truyền hình để chỉ có thính hay khán giả. Trên
Internet người ta trao và đổi, trò chuyện, thu thập tin tức và ý tưởng, mua
và bán - làm tất cả những chuyện đó mà dường như không thể bị cấm đoán.
Ngày 4 tháng 12 năm 1998 Trung Quốc xử án một thương gia máy tính,
người được coi là một nhân vật bất đồng chính kiến trên mạng, phân tán địa
chỉ email của dân Trung Quốc cho một tờ báo điện tử tiếng Hoa quảng bá
cho dân chủ. Tòa án Chung thẩm Nhân dân tại Thượng Hải đã tổ chức xử
kín, buộc cho Lin Hai, thương gia nọ, tội phản loạn do đã cung cấp địa chỉ
email của 30.000 người dân Trung Hoa sử dụng email cho VIP Reference,
một tạp chí điện tử có trụ sở ở Hoa Kỳ. Tổng biên tập gốc Trung Hoa của
VIP Reference nói với báo Los Angeles Times (4-1-1999) rằng: "Chúng tôi
nguyện phá bỏ hệ thống kiểm duyệt của Trung Quốc nhằm vào Internet.
Chúng tôi tin dân chúng Trung Hoa cũng như các dân tộc khác trên thế giới
xứng đáng được quyền tiếp cận tri thức và tự do ngôn luận". Tên của tạp
chí này có lượng độc giả 250.000 người qua email ở Trung Quốc cũng là
cách chơi chữ. Các viên chức cao cấp Trung Quốc được cung cấp một bản
tin vắn hàng ngày gồm những tin đích thực, đầu đề là "Bản tin tham khảo"
(Reference News.) Và như tờ Los Angeles Times đăng, thì VIP Reference
là tin tham khảo cho những yếu nhân Trung Hoa đích thực - đó chính là dân
thường. Một chuyện tương tự diễn ra trong lĩnh vực tài chính. Một công ty
Internet thành lập tại Chicago năm 1998 mang tên China Online, sử dụng
các cộng tác viên tại Trung Quốc để thu thập tin thị trường và thời sự. Họ
gửi tin sang Chicago, tin này được biên tập và truyền trở lại Trung Quốc
qua Internet. Một trong những dịch vụ hàng ngày của China Online là bảng
tỷ giá hối đoái chợ đen giữa Nhân dân tệ và đô-la Mỹ tại các thành phố lớn
của Trung Quốc. Các cộng tác viên của China Online hàng ngày ra chợ trời,
kiểm tra tỷ giá với các tay buôn ngoại tệ, gửi kết quả về Chicago. Đây là
một dịch vụ rất hữu ích cho những ai làm ăn ở Trung Quốc, đặc biệt trong
giới người Hoa. Đó là dịch vụ mà không bao giờ chính phủ Trung Quốc
cung cấp cho dân chúng của họ, cũng như cho thế giới. Và Bắc Kinh không
thể nào ngăn chặn được dịch vụ này.
Nam Teheran, quận nghèo nhất của thủ đô của Iran, là nơi rất hiếm TV. Khi