gecmani để kiếm cho mình giải Nobel, việc ném những khối natri sẽ nổ tung
khi gặp nước ra sông để giết cá, những người ngạt thở do khí nitơ trong tàu
con thoi, hay một cựu giáo sư sẵn sàng thử nghiệm máy tạo nhịp tim chạy
bằng plutoni trong ngực của chính mình, tăng tốc và làm chậm nó bằng cách
đứng cạnh và nghịch ngợm cuộn dây từ khổng lồ.
Tôi đã theo dõi những câu chuyện đó; và khi hồi tưởng về thủy ngân trong
bữa sáng gần đây, tôi đã nhận ra rằng luôn có một câu chuyện hài hước, kỳ
quặc hoặc ớn lạnh gắn liền với mỗi nguyên tố. Bảng tuần hoàn là một trong
những thành tựu trí tuệ vĩ đại của loài người. Nó vừa là một thành tựu khoa
học vừa là một cuốn truyện. Tôi viết cuốn sách này để bóc tách từng lớp
một, giống như những trang giấy xuyên thấu trong một cuốn sách giáo khoa
về giải phẫu, để kể cùng một câu chuyện ở nhiều tầng bậc khác nhau. Ở cấp
độ đơn giản nhất, bảng tuần hoàn liệt kê tất cả các chất trong vũ trụ – hơn
trăm ký tự với các cá tính cứng đầu tạo nên mọi thứ chúng ta thấy và chạm
vào. Hình dạng của bảng tuần hoàn cũng cho chúng ta manh mối về cách
những cá tính đó hòa nhập với nhau. Ở mức độ phức tạp hơn một chút, bảng
tuần hoàn mã hóa tất cả thông tin về nguồn gốc của mọi loại nguyên tử:
nguyên tử nào có thể phân hạch hoặc biến đổi thành các nguyên tử khác.
Các nguyên tử này cũng tự kết hợp một cách sống động thành các sinh vật
sống, và bảng tuần hoàn dự đoán chúng được tạo ra như thế nào. Nó thậm
chí còn dự đoán dãy nguyên tố nguy hiểm có thể gây hại cho các sinh vật
sống.
Cuối cùng, bảng tuần hoàn là một điều kỳ diệu về nhân học: một tạo tác
phản ánh tất cả các khía cạnh đẹp đẽ, khéo léo cũng như sự xấu xí của loài
người và cách chúng ta tương tác với thế giới vật chất – lịch sử loài người
viết trong một bảng biểu gọn gàng và thanh lịch. Nó xứng đáng được nghiên
cứu trên từng cấp độ: bắt đầu từ mức độ cơ bản nhất đến các mức độ phức
tạp tăng dần. Ngoài tính giải trí, những câu chuyện về bảng tuần hoàn còn
mang đến một cách hiểu không bao giờ xuất hiện trong sách giáo khoa hay
hướng dẫn sử dụng của phòng thí nghiệm. Chúng ta ăn và thở với bảng tuần
