Bị mê hoặc bởi phép ẩn dụ của chính mình và tự coi mình như những nhà
thám hiểm dũng cảm, các nhà khoa học chuẩn bị cho việc chinh phục hòn
đảo. Họ nói về việc tìm kiếm “thành phố Atlantis” của các nguyên tố, một số
người thậm chí còn vẽ “hải đồ” ám vàng cho vùng biển nguyên tố chưa biết
đến. (Như thủy thủ ngày xưa, thiếu điều còn vẽ cả thủy quái lên đó). Và suốt
nhiều thập kỷ, những nỗ lực vươn tới hòn đảo bền của các nguyên tố siêu
nặng đã tạo nên một trong những lĩnh vực vật lý thú vị nhất. Các nhà khoa
học vẫn chưa tiếp cận được hòn đảo đó (để có được các nguyên tố thực sự
bền – với con số kỳ diệu kép cho cả proton và neutron – họ cần tìm ra cách
thêm neutron vào các nguyên tố mục tiêu của mình), nhưng họ đã tới vùng
nước nông và đang chèo thuyền quanh để tìm nơi cập bến.
Tất nhiên một hòn đảo bền luôn kéo theo một dải ngập bền và franci nằm
chính giữa dải này. Nguyên tố thứ 87 bị kẹt giữa một hạt nhân kỳ diệu (ô thứ
82) và một hạt nhân gần-bền (ô thứ 92); điều này rất dễ khiến neutron và
proton của nó “bỏ thuyền chạy lấy hạt”. Do nền tảng cấu trúc hạt nhân,
franci tội nghiệp không chỉ là nguyên tố tự nhiên kém bền nhất, mà còn kém
bền hơn mọi nguyên tố nhân tạo tính đến nguyên tố 104: rutherfordi. Nếu
tồn tại một “rãnh của tính không bền” thì franci chắc đang chết đuối dưới
đáy Mariana.
Tuy nhiên, nó vẫn nhiều hơn atatin. Tại sao? Bởi nhiều nguyên tố phóng xạ
quanh urani lại phân rã thành franci. Nhưng thay vì phân rã alpha và chuyển
đổi thành atatin thông qua việc mất hai proton, hơn 99,9% trường hợp franci
lại quyết định giảm áp lực trong hạt nhân bằng phân rã beta và trở thành
radi. Radi sau đó trải qua một loạt phân rã alpha và nhảy cóc qua đầu atatin.
Nói cách khác, con đường phân rã của nhiều nguyên tử đã chọn franci làm
trạm dừng chân ngắn, tạo ra từ 550 đến 850 g nguyên tố này. Cùng lúc đó,
franci thu hút các nguyên tử khỏi atatin, nên atatin càng hiếm. Câu hỏi hóc
búa đã được giải đáp.
Chúng ta đã khám phá được rãnh của tính kém bền, còn hòn đảo bền thì
sao? Khả năng các nhà hóa học tổng hợp được mọi nguyên tố đến con số kỳ
