này cũng như lái xe từ Nebraska đến Nam Dakota mà không hề nhận ra bạn
đã vượt qua ranh giới bang.
Tìm được một mẫu nguyên tố họ lantan tinh khiết trong tự nhiên là điều
không thể vì nó luôn lẫn với các nguyên tố anh em của mình. Trường hợp
nổi tiếng là một nhà hóa học ở New Hampshire cố gắng phân lập tuli,
nguyên tố thứ 69. Ông bắt đầu với những khối quặng giàu tuli khổng lồ, liên
tục xử lý quặng bằng hóa chất và đun sôi. Quá trình này chỉ tinh chế được
một phần nhỏ tuli mỗi lần. Việc tinh chế mất rất nhiều thời gian, đến nỗi lúc
đầu ông chỉ thực hiện được một tới hai chu trình mỗi ngày. Nhưng ông vẫn
lặp lại quá trình tẻ nhạt này 15.000 lần bằng tay không và tinh lọc từ hàng
trăm kilogram quặng xuống chỉ còn vài gram, đến khi đạt được độ tinh khiết
vừa ý. Cho dù vậy, vẫn còn một chút tạp chất từ các nguyên tố họ lantan
khác vì những electron phân lớp f bị chôn vùi quá sâu, không phương pháp
hóa học nào có thể tách chúng ra khỏi nhau được.
Hành vi của electron điều khiển bảng tuần hoàn. Nhưng để thực sự hiểu các
nguyên tố, bạn không thể bỏ qua phần chiếm tới hơn 99% khối lượng của
chúng: hạt nhân. Trong khi electron tuân theo các định luật của nhà khoa
học vĩ đại nhất nhưng chưa từng đoạt giải Nobel, thì hạt nhân lại tuân theo
mệnh lệnh của người khó tin được là sẽ đoạt giải Nobel nhất từ trước đến
nay. Sự nghiệp của người phụ nữ này còn long đong hơn cả Lewis.
Maria Goeppert sinh năm 1906 tại Đức. Mặc dù cha ruột là giáo sư đời thứ
sáu của gia đình, Maria vẫn gặp phải khó khăn khi xin theo học một chương
trình tiến sĩ vì là nữ. Vì thế, bà chỉ còn cách đi nghe giảng ở nhiều trường
khác nhau bất cứ đâu có thể. Sau khi bảo vệ luận án trước các giáo sư mà
mình chưa từng gặp, bà cuối cùng cũng lấy được bằng tiến sĩ tại Đại học
Hannover. Không có gì ngạc nhiên khi không trường đại học nào tuyển
Maria sau khi tốt nghiệp, đơn giản vì bà không có lời giới thiệu hay mối
quan hệ nào cả. Bà chỉ có thể thầm lặng tham gia vào khoa học qua chồng
mình là Joseph Mayer, giáo sư hóa học người Mỹ đến Đức làm việc. Năm
1930, bà trở lại Baltimore cùng chồng và dùng tên mới là Goeppert-Mayer,
