đường liên lạc đó mở rộng dần trong các vùng dân tộc thiểu số. Bằng cách
đó, các cán bộ Việt Minh có thể duy trì được mạng lưới liên lạc trong những
khoảng thời gian địch khủng bố và các đội vũ trang có thể di chuyển dễ
dàng.
Lực lượng Việt Minh tại Cao Bằng muốn liên lạc với cán bộ ở vùng
đồng bằng phải đi qua các bản làng cư trú của người Thổ và Mán Tiền, qua
vô số con đường, qua rừng núi, qua những cánh đồng, cuộc hành trình có thể
kéo dài tới hơn 20 ngày. Người Thổ đã được Việt Minh giác ngộ cách mạng
từ sớm, giờ còn lại người Mán Tiền. Ban đầu họ còn tỏ thái độ dè dặt, chờ
xem. Được cán bộ Việt Minh giác ngộ, người Mán Tiền dần dần hiểu ra và
trở thành cơ sở tin cậy. Nhiều thanh niên người Mán Tiền tình nguyện gia
nhập các đội xung phong Nam tiến, dựa vào tập quán cũ, tổ chức các lễ kết
nghĩa, long trọng thề hy sinh chiến đấu chống Pháp, Nhật, cứu nước, cứu
làng, thực hiện chương trình Việt Minh, trung thành đi theo cách mạng đến
cùng.
Người Mán đầu tiên được kết nạp vào Việt Minh tên là Hoan và chỉ sau
một thời gian ngắn đã trở thành cán bộ cốt cán của phong trào và công tác
rất tích cực. Được đưa trở lại cơ sở hoạt động trong các xóm người Mán,
anh được dân làng rất tín nhiệm. Hoan bị Pháp bắt, bị tra tấn mười một lần
và cuối cùng bị xử tử. Anh hy sinh mà không hé răng cung cấp cho địch một
tin tức nào về phong trào cách mạng. Trước lúc bị xử bắn, giặc đưa anh về
làng gặp vợ, anh đưa cho vợ một gói thuốc làm bằng xương hổ luôn luôn giữ
trong mình và dặn vợ chuyển cho Võ Nguyên Giáp: “Em hãy nói với đồng
chí Văn rằng anh gửi lời thăm hỏi và hãy dùng thuốc này tẩm bổ cho khỏe
để có sức làm việc”. Người vợ đã làm đúng theo lời chồng dặn. Bà mẹ của
Hoan còn nói với Võ Nguyên Giáp: “Dù con mẹ chết rồi, lúa năm nay không
được mùa nhưng mẹ vẫn để dành được ít gạo nếp cho anh em đây! Mẹ coi
anh em như con của mẹ, các con phải giết cho được nhiều Tây, nhiều Nhật
để người Mán được sống!”
