Mùa hè năm 1939, chính phủ Blum đổ, Daladier lên thay và tại Đông
Dương Georges Catroux, một sĩ quan nhà nghề thay Brevié từ tháng 8/1939.
Ngày 1/9, Đức chiếm Ba Lan và những ngày hòa bình ở châu Âu nhường
chỗ cho cuộc chiến tranh kéo dài sáu năm và lan rộng khắp thế giới. 25 ngày
sau, ngày 26/9 chính phủ Pháp cấm Đảng Cộng sản hoạt động ở Pháp cũng
như ở hải ngoại và phát lệnh bắt giữ hầu hết những người lãnh đạo quan
trọng nhất của đảng. Tại Việt Nam trên một nghìn đảng viên cộng sản không
kịp rút vào bí mật, bị bắt trở lại nhà tù.
Võ Nguyên Giáp, Quang Thái, Phạm Văn Đồng lo ngại tự hỏi rằng
chính họ có thoát được cuộc vây ráp của cảnh sát không? Họ cố không làm
gì để mật thám để ý. Võ Nguyên Giáp kể lại: “Mỗi một động thái của tôi đều
bị mật thám giám sát chặt chẽ như hồi trước đây khi chúng tôi còn hoạt động
báo chí công khai cho Đảng ở Hà Nội”. Có thể cặp vợ chồng mới cưới này
phải tạm lánh xa Hà Nội hoặc quay về Trung Kỳ để tránh mọi sự dò xét của
cảnh sát.
Lực lượng Đức thay đổi nhanh chóng bộ mặt châu Âu. Cuộc xâm lăng
Ba Lan mau chóng trở thành thắng lợi của bọn quốc xã. Chỉ trong vòng ba
tháng, chính phủ Warsaw sụp đổ. Rồi mấy tháng sau cuộc chiến tranh chớp
nhoáng trở thành cuộc chiến tranh kỳ cục, một cuộc chiến tranh bao vây
chống lại các nước dân chủ phương Tây trong khi các hoạt động quân sự thu
hẹp thành các cuộc giao chiến bằng tàu ngầm, các cuộc bắn phá bằng máy
bay tiến công các căn cứ hải quân hay các trận giao chiến ngẫu nhiên giữa
các hạm đội hai bên. Mùa xuân năm 1940, một lần nữa Đức lại tiến công.
Lần này là Na Uy, Đan Mạch, Bỉ, Hà Lan và Pháp bị đè bẹp. Pháp đề nghị
ngừng bắn. Đức nhận ngừng chiến với điều kiện để lại một phần nước Pháp
không bị chiếm đóng. Thống chế Pétain, người anh hùng dân tộc của Pháp
thời Chiến tranh Thế giới thứ nhất, thành lập ở Vichy một chính phủ trung
thành với Berlin.
Đồng minh của Đức ở Thái Bình Dương không án binh bất động.
Tháng 11/1939 đế quốc Nhật tấn công Trung Hoa đang chao đảo mà Tưởng
