NGƯỜI DÂN KI-ÉP TỰ COI MÌNH ĐÃ ĐƯỢC ĐỘNG VIÊN
Đến khuya tôi mới bứt được khỏi chuỗi việc khẩn cấp nhất và bắt tay vào
việc chuẩn bị cho chuyến đi công tác ới khu vực cố thủ Ki-ép. Đóng chặt
cửa phòng, tôi xếp lại các sơ đồ. Đầu tôi ê ẩm vì mỏi mệt. Tôi không biết là
mình đã thiếp đi lúc nào, mặt úp vào tấm bản đồ. Lúc chợt tỉnh, trời đã rạng
sáng. Tôi vội vã rửa mặt rồi ra xe.
Xe chúng tôi hòa vào dòng quân đang từ từ di chuyển. Xe kéo pháo, xe
ô-tô, xe ngựa đi kín đường. Các chiến sĩ bộ binh người bám đầy bụi, mệt
mỏi hành quân hai bên đường. Tỉnh thoảng, từ phía chân tời lại xuất hiện lẻ
tẻ từng chiếc máy bay phát-xít, chúng bay là sát đầu những người đi bộ và
các đoàn xe. Từng loạt bom, từng tràng đạn khiến mọi người phải tản rộng
ra. Nhưng chỉ lát sau, dòng người, dòng xe dày dặc lại kín đường và ngoan
cường tiếp tục khó khăn của mình. Lúc này, mọi ngả đường dẫn đến Ki-ép
đều như vậy. Ngày cũng như đêm, bộ đội chấp hành mệnh lệnh của bộ tư
lệnh, khẩn trương tiến về đây.
Tôi sực nhớ tới chuyến đi mới đây xuống tập đoàn quân 5. Chúng tôi rẽ
vào một lối nhỏ để tìm cơ quan tham mưu. Trận mưa tháng Bảy bất ngờ hồi
đêm làm đường làng lầy lội. Chúng tôi đi dọc theo hàng quân. Các chiến sĩ
vất vả lội trong lớp bùn đặc quánh mà vẫn phải cố sức kéo pháo, đẩy xe.
Tôi có cảm giác nếu có ai ngăn lại thì họ sẽ gục xuống và rồi không thể
đứng dậy nổi. Anh em mệt đến như vậy đó. Nhiều người bị thương, thấp
thoáng băng trắng mới thay lẫn băng cũ bám bụi đã bết máu khô.
Khi chúng tôi lách được qua dòng người đi tới đầu hàng quân thì nhịp
điệu chuyển động chậm chạp bỗng nhiên bị phá vỡ. Các chiến sĩ đang cố
kéo ra khỏi lòng đường con ngựa đã thắng vào xe chở đạn bị gục xuống vì
kiệt sức. Anh em mệt đến nỗi không còn cảnh tượng bận bịu, ồn ào thường
xảy ra trong trường hợp như vậy. Các chiến sĩ Hồng quân xúm quanh chiếc
xe tải không có ngựa và kéo đi trên con đường bùn lầy đặc quánh. Nhân lúc
