Dựa vào những tin tức hiếm hoi, rời rạc, đôi khi còn trái ngược nhau của
các cơ quan tham mưu cấp dưới báo cáo lên, nên vẫn như trước kia, khó có
thể kết luận dứt khoát về vụm quân địch đã xâm phạm lãnh thổ nước U-cra-
i-na xô-viết, cùng ý đồ tác chiến của bộ chỉ huy phát-xít. Chúng tôi đành
phải căn cứ vào những giả định và phỏng đoán.
Ít lâu sau, khi phân tích những diễn biến trong ngày đầu chiến tranh,
chúng tôi mới có thể hình dung được khái quát tình hình các sự kiện. Tối
thứ bảy và đêm rạng ngày chủ nhật, suốt dọc biên giới phía ben kia đều có
sự nhộn nhịp đáng nghi. Chiến sĩ biên phòng và quân báo đá báo cáo về
những tiếng động cơ xe tăng và máy kéo. Còn lúc nửa đêm, trong dải của
tập đoàn quân 5 ở Tây Vla-đi-mia – Vô-lưn-xki, một thượng sĩ Đức vượt
biên giới chạy sang bên ta nói rằng bọn Đức đã sẵn sàng và sẽ bắt đầu tiến
công hồi 4 giờ sáng. Đồn trưởng biên phòng báo cáo lên cấp trên. Tin quan
trọng đến mức tướng V. A. Khô-men-cô, tư lệnh bộ đội biên phòng U-ra-i-
na, báo cáo ngay về Mát-xcơ-va cho cấp trên của mình và bộ tham mưu
quân khu.
Mọi người đều nghĩ ngay: “Liệu đây có phải là sự khiêu khích không?”.
Tất cả chờ dợi quyết định của Mát-xcơ-va.
Vào hồi 0 giờ 25 phút ngày 22 tháng Sáu, trung tâm thông tin liên lạc
của quân khu ở Tác-nô-pôn bắt đầu nhận điện của Mát-xcơ-va. Điện gửi tư
lệnh bộ đội cả các quân khu miền Tây. Bộ trưởng Bộ dân ủy quốc phòng và
Bộ Tổng tham mưu trưởng thông báo rằng “trong khoảng thời gian 22-23
tháng 6-1941, có thể xảy ra cuộc tiến công bất ngờ của quân Đức”, và yêu
cầu không được mắc vào bất kỳ sự khiêu khích nào, đặt bộ đội trong tư thế
sẵn sàng chiến đấu để đối phó với cuộc công kích bất ngờ của bọn Đức và
đồng minh của chúng. Bức điện còn chỉ ra những biện pháp cụ thể cần thực
hiện:
“a) trong đêm 21 rạng ngày 22-6-1941 phải bí mật chiếm lĩnh các hỏa
điểm ở khu vực cố thủ biên giới quốc gia;
b) trước lúc trời sáng ngày 22-6-1941 phân tán toàn bộ không quân, kể
cả không quân phối thuộc, ra các sân bay dã chiến, ngụy trang chu đáo;
